Grameer

(Grameer de klok van St.Servaas)

 

Grameer, verhaol vaan Pol Brounts, opgedragen aon De Pelzer, mèt väöl respek en 'n knikoug.

Wat iech uuch noe gaon vertèlle höb iech oet de ierste hand: Vaan d'n deke vaan Mestreech! 'ne Mins dee 't kin wete es 't euver Grameer geit, wat dat is zien eige groete loejklok oet de Sinservaoskèrk.Grameer is al hiel aajd en ze heet 'n boors. Jeh, noe moot g'r oonthawwe tt 't euver 'n klok geit die Grameer hèt, en neet euver 'n echte grameer. Aanders verdaolt g'r uuch.

Good, Grameer heet dus 'n boors in häöre mantel, en die heet ze al hiel lang. Ze zègke tot dat is gekoume umtot ze 'ne kier te wèld gelojd höbbe, meh iech weit beter. Ze höbbe nog geperbeerd um Grameer te make indertied en dat heet ouch wel get geholpe, meh in de tachteger jaore kaom me tot de oontdèkking tot de boors wie langer wie groeter woord en tot Grameer daodoor wie kanger wie heiser góng klinke. En zoe kaome ze in Mestreech op 't idee um 'n nui Grameer te laote make. Noe is dat gawwer gezag es gedoon, want Grameer is 'n klok, zoe groet, tot 'rs in 't gans land mer e paar zien die nog groeter en zwoerder zien. Op de ierste plaots mós Grameer oet d'n torie vaan St.Servaos gehaold weurde. Dat gebäörde mèt 'nen hiele groete kraon en dao zouw niks aon de hand zien gewees es neet.....

En noe begint 't verhaol vaan de Deke.

Dee stoond te kieke wie ze de aw Grameer oet d'n torie haolde en hoopde mer tot alles good zouw goon. Umtot heer deke waor stoond heer netuurlek op de ierste rij. Dat maag. 'nen Deke is neet d'n ierste de bèste, meh es ze zien klok nao oonder hole, moot heer debij zien vaanzelf. Good, d'n deke steit dus dao, mèt nog 'n deil lui, en dao geit Grameer langsaam meh zeker de loch in, oet d'n tore, euver de kèrrek, nao de pandhoof, boe ze neergezat zouw weurde. Ze stoonten allemaol mèt hunne kop umhoeg te kieke en inins dach d'n deke: "Meh wat zeen ich toch aon de kleple vaan Grameer? 't Is sjus of dao get aon hingk."

'r Keek nog ins good, en nog ins, en toen waor heer zeker vaan zien zaak: Dao hóng get aon de klepel wat op menneke liekende! Eine vaan us zouw dinke tot heer ziech get imbeelde, meh 'nen deke hèlste neet veur d egek. en euzen deke had gooj ouge boe heer op kós vertrouwe. En umtot heer deke waor, zaog heer ouch wat veur e menneke tot dao aon de klepel hóng. 't Waor , geer zalt 't neet wèlle geluive, 't waor 'n duvelke! D'n deke kós de heurensjes op z'ne kop gans good zien en ouch ziene start. Heer keek ins neve ziech, nao de ander lui, meh geine zaog sjijns get raars. Niemand gebierde tenminste. Heer keek eer nao Grameer, en wie lieger tot die kaom, wie beter tot heer 't duvelke zaog, wat ziech mèt twie han aon de klepel van heel. "Zuuste niks?" vroog heer aon de köster, dee neve 'm stoond. "Jewel,"zag dee, "Grameer." "Meh zuuste niks apaarts?" vroog d'n deke. "Kiek 'ns good nao de klepel." Meh de köster söddelde mèt zien kop en keek d'n deke verbaas aon.  "Wat moot iech daan zien?" vroog 'r.

"Noun nein, 't is mesjiens verbeelding," zag d'n deke. "Iech meinde tot get aon de klepel hóng." Meh 't waor um de verdommenis gein verbeelding! 'r Zaog ;t duvelke gans good haange. "'t Kump mesjiens umtot iech deke bin," dach 'r, "tot iech euveral duvele zeen. Meh iech geluif toch neet tot iech zoe bin. Iech höb noets leid devaan gehad tenminste. Zouw 't ech 'n duvelke zien?"

Grameer waor nog mer twinteg meter vaan de groond en d'n deke zaog 't duvelke noe gans good. 't Staok zels z'n tong tegen häöm oet! "Zoe'nen äögeneet!"dach d'n deke. "Moot miech oug nog oetlache! Meh wie kump dee dao-aon te haange?" Jeh, dat kós d'n deke neet weite, meh dat duvelke zaot dao al hiel, hiel lang. En tot 't 'nen däögneet waor, dao had d'n deke geliek aon, al is dat veur 'nen duvel niks apaarts. Ze dougen allemaol veur t'r duvel neet Um sjus te zien, dat duvelke zaot dao al vaan veur Hrameer die boors had gekrege. En nog sjoender: Heer waor de sjöld tot Grameer geboorste waor!

Dat kaom zoe: Wie Grameer, zoe roond 1500, in d'n torie vaan Sintervaos woord gehaange, had ze 'n mechtege stum, die kloonk tot wied in d'n umtrèk, jao zelfs tot in 't Belsj. Es ze de lui nao de kerk reep veur de mès of 't lof, daan kós niemes doon of heer 't neet gehuurd had, en dus had ouch geine e smoesje um thoes te blieve of te laat te koume. 't Waor daan ouch altied eve drök in de Sintervaos en dat waor netuulek veur d'n opperduvel 'nen deure in zie vleis. Heer bedach ziech of dao niks aon te doen waor, meh heer kós niks bedinke. Wat geiste tege zoe'n grote klok beginne? Iewelaank bleef dat zoe, tot heer op 'ne veizen daag 'nen inval kraog. Heer leet e klein duvelke bij ziech rope en zag: "Luuster! Veur ;t groete werk bis diech nog neet te gebruke, de moos mer ins klein beginne. Die Grameer vaan Mestreech hingk miech allang de stroot oet.  Diech kins dao mesjiens get aon doen. Gaank denaotouw, bekiek 'r diech ins good en este 'n meneer vins um häör neet mie zoe hel te laote lojje, daan doeg get traon. Daan hoof iech miech neet nog langer te sjaggernere. Gaan en maak totste weg kums!" 't Duvelke, zoe klein wie 't waor, maakde tot heer oonder kwaom, kledderde tege d'n torie op en bgós zich Grameer ins good te bekieke. Noe had heer allen tied vaan de wereld, daobove. Geine mins kaom 'm sture en heer zaot dao beter es in de hèl, al trok 't wel ins erg en waor 't soms bitter kaajd. Heer bekeek ziech Grameer vaan alle kante, vaan binnen en boete, vaan oondere en vaan bove en.... heer ontdèkte in de matel e zwaak pläötske! "Dat is 't!" dach heer.

Meh daomèt war heer nog neet veerdeg. Zoe zwaak plekske dat kin daan wel, meh Grameer lojde neet stèller drum. Dus zat heer ziech op de klepel en bgós te dinke. En nao väöl prakkezere kaom heer op 't idee tot heer mós zörge tot de klepel, edere kier es Grameer gelojd woord, tege dat zwaak pläötske tererch kaom. Op d'n doer mós 't dao daan goon beerste. Geer zeet wel tot 'nen duvel, al is 'r nog zoe klein, nog gemeiner is wie ketoen vaan 'ne cent de èl! Noe mós heer 't nog veerdeg zien te kriege um de klepel dat zwaak plekske te laote houwe. En dat veel neet mèt!

Wie Grameer weer gelojd woord, zaot 't duvelke op de klepel en perbeerde um dee op de gooj plaots te laote houwe. Of wat héér daan de gooj plaots voond! In 't begin lökden 'm dat neet en 't waor nog gevierlek ouch. Want es Grameer begós te slingere mód heer edere kier make tot 'r aon de gooje kant vaan de klepel zaot, anders woord heer gepletterd tösse de klepel en de mantel.G'r moot dat ins perbere! Eder kier mós heer wie 'ne wind make tot heer eweg kaom nao de slaag en tot heer gaw aon d'n andere kant góng haange. En daobij mós heer ouch nog sture! Geer kint uuch indinke tot dat zwoer werk waor. Nao jaore en jaore traine begós heer get hendigheid trin te kriege en lökden 't 'm, noe en daan, um dat zwaak plekske te rake. Bij de ierste kier waor heer zoe blij, tot heer bekans vergaot um nao d;n andere kant te vlege en kós heer ziech nog mer sjus op tied in veilegheid bringe. Waor 't mer neet gelök! Daan waore veer vaan 'm aof gewees. Es heer ziech ins in zien han had gevreve beveurbeeld, hej heer 'n petej gekrege tot heer zeker genóg traon had en waor 'r mesjiens oet Grameer nao oonder getoemeld. Meh 'es' is 'n krom lètter. Nao hiel váól oefene had heer de slaag t epakke, euzen duvel. Zoe gaw es Grameer gelojd woord kaom 'r in aktie en lökden 't háöm bekans edere kier um dat dun pläötske te rake. Geer kint uuch wel begriepe tot Grameer dao op d'n doer neet tege kós en zoe gebäörden 't daan ouch tot ze begós te beerste en tot nao 'n tiedsje de lui zagte: "Grameer is neet good. Ze klink neet mie wie vreuger. 't Is sjus 'nen awwen ummer."

Toen gónge ze kieke en zaoge tot Grameer geboorste waor. Jao, ze perbeerden 'r nog te ripperere, en ze hónge zelfs de klepel um, zoetot heer neet tege die boors kós houwe, meh dat holp netuurlek neet. 't Duvelke had dat gaw genóg in de smieze en nao get oefene kraog heer 't weer veerdeg um edere kier op die boors te hamere. In de tacheteger jaore waor 't zoe wied gekoume tot de lui zagte: "t Is neet mie veur aon te  hure. 't Is erger es 't kenon vaan de Momus. Veer mote 'n nui Grameer höbbe." En noe zien veer weer trök bij euzen deke, dee nog altied stoon te kieke wie Grameer nao oonder kaom in de pandhooof van Sintervaos. Noe moot geer 'nen deke neet oondesjette! Wie heer zeker devaan waot wat dao gebäörde, leep heer nao de plaots boe Grameer mós neerkoume. Dao laogen 'n deil balke en dao zouw ze op koume te stoon. Zoe gaw es 'r kós drejde d'n deke die balke allemaol zoe um tot ze op hunne platte kant laoge entot nog mer 'n hiel klein reetske zouw euverblieve tösse Grameer en de groond.

De köster en de andere snapde niks devaan. "Wat daot geer mçh noe?" repe ze. Meh de deke trok ziech niks devaan aon. "Dat is beter," zag heer"daan steit ze neet zoe hoeg." Wat heer dem1et veur had kós 'r toch neet vertèlle, want geine boeten hàòm kós ´t duvelke zien. Eindelek kaom Grameer op háór plaots. En ´t duvelke hóng nog altied aon de klepel! D´n deke zoag wie heer perbeerde droonderoet te koume wie Grameer  stèl stoond, meh ´t reekske waor zoe klein, tot ´m dat neet lòkde, wie heer ziech ouch vróng en krunkelde.  Jeh de moos mer tegen ´nen d´n tong oetsteke! Zoe noe en daan góng d´n deke ins luustere en daan hoort heer hàòm wel kuime en knotere. Meh dink meer neet tot heer ´m droet leet! Meh.... op ´ne kier waor op de Vriethof ´t Preuvenemint. Wat dat opbrach zouw veur de nui Grameer zien, want zoe´n klok is hendeg deur, wat dach ´r!

Toen bedach eine tot ´t wel leuk zouw zien um Grameer, de aw daan, op de Vriethof te zétte en de lui de kans te geven um veur un paar cent ´ne slaag detege te geven. Dat zouw sjoen opbringe, dach heer. D´n deke perbeerde nog hun vaan dat plan aof te bringe, meh umtot heer neet kós zègke tot d'r duvel in Grameer zaot, luusterde geine nao häöm. Dao waor heer aon geweend trouwens. Dus bgóste ze mèt Grameer te sj:orrege en zatten häör op de Vriethof. Geer begrep zeker al wat gebäörde? Intot Grameer e stökske vaan de groond aof waor, kroop 't duvelke droonderoet en maakde tot heer weg kaom. D'n deke zaog 'm wel, meh wat kós heer traon doen? Zo ezien veer deen duvel kwietgeraak.

D'n deke hej 'm liever oonder die grote klok laote zitte, meh achteraof bedach heer tot dee batteraof toch wel noets mie zouw trökkoume, umtot heer zoe d'n angs opo zien prij had. Heer had jummers zoe lang oonder Grameer in de pits gezete, dee zouw zie lèske wel gelierd höbbe. En laote veer dat daan mer hope.

Zoe'nen deke heet alliech mier verstand vaan duvelkes es eine vaan us.

Wilt u naast het verhaal meer informatie over Grameer dan kunt terecht op de eigen pagine van Grameer u begrijpt klikken.

Nao Bove

Links de nieuwe 'Grameer', midden de touwen voor de 'klokkenluidersgilde' en uiterst rechts de oude 'Grameer' met de gerepareerde barst. hieronder een uitvergroting van de gerepareerd barst.

Bron: Beukske 'Mestreechter Legendes' door Pol Brounts Iersten drök 1984, oetgegeve door Veldeke-krink Mestreech Foto's MestreechterSteerke, ZW Fam. Rousseau en teikening Duvelke internet

 Aonvaank