't Zate  Hermenieke

 

Beeldengroep ' 't Zate  Hermenieke'

Na de onthulling van een 64 vierkante meter paneel geschilderd door Chrit Rousseau als Carnavalsversiering In den Ouden Vogelstruys merkte mevr. Houben op dat je van de details van de geschilderde Mestreechter Vastenaovend prima prentkaarten kon maken. Prompt was er een nieuw comité geboren. In de zomer van 1988 werd besloten beeldhouwer Han van Wetering opdracht te geven een beeldengroep te maken die 't Zate Hermenieke uitbeeldt, dat typische product van de Vastenavond. Van Wetering dient weldra een begroting in voor een bronzen beeldengroep van vijf figuren: honderd vijftigduizend gulden. Het comité zette zijn schouders onder het karwei en met het verkoop van sets prentkaarten, aangevuld door donaties van sponsors, lukt het uiteindelijk de financiering rond te krijgen. De begroting viel echter hoger uit en de beeldengroep kost een ton meer. De verraste initiatiefnemers zakt de moed in de schoenen. Het is te danken aan het lobbyen van enkele Maastrichtse zakenlieden dat het ontbrekende geld toch verzameld kon worden.

Bij de kunstenaar loopt het echter niet zo goed en tot zes maal toe wordt de afleveringsdatum van elf november  niet gehaald. Tegen Kerstmis 1992 is het eerste beeld gereed. Stukjes bij beetjes is het aan elkaar gelast door M. Cortlever in Puth-Schinnen. Voor hem is het een hels karwei de legpuzzel van stukken brons tot beelden te vormen. Als dan ook nog de plaats voor het monument op het Vrijthof is vastgesteld, de kunstenaar wilde af van de oorspronkelijke plek, rechts van de Hoofdwacht, kunnen de voorbereidingen voor de onthulling beginnen. De nieuwe plek is schuin tegenover het kantongerecht aan de zuidzijde van het plein. De groep komt als het ware het Vrijthof op marcheren. Het feest belooft een ware happening te worden, waarbij tientallen Zate Hermeniekes acte de présence geven. Een onvervalste novemberstorm gooit roet in het eten. Het bonkige monument ' 't Zate Hermenieke'  wordt onthuld zoals het tot stand is gekomen, stormachtig.

De beeldengroep is in 1993 door Burgemeester Houben onthuld. Onthullen is eigenlijk een al te groot woord, want de vijf meer dan levensgrote bronzen beelden, van de kunstenaar Han van de Wetering stonden er al in volle glorie, aangestraald door lampen die vernuftig in de bodem zijn weggewerkt. Er waren grootse plannen rond de onthulling, want er zouden tal van artiesten optreden. Dat ging echter niet door, want door de storm had men tenten en podia moeten afbreken. Maar het weerhield een fors aantal zate hermeniekes niet om aanwezig te zijn en dit ook luidruchtig te laten horen. op enkele momenten lieten ze door hun getrommel en getoeter zelfs duidelijk merken wanneer een spreker te lang aan het woord was. Een probaat middel voor menige vergadering. ook enkele honderden toeschouwers hadden de gelegenheid te baat genomen om te komen kijken. Zij zagen een bonte massa van zate hermeniekes, leden van de stichting die middelen voor het monument hefet verzameld, politici, ambtenaren, Tempeleers en noem maar op. Het paste allemaal wonderwel bij elkaar en zorgde voor die carnavaleske sfeer die bij het monument past. De beelden zijn immers bedoeld als een blijvende hommage aan de Mestreechter Vastelaovend en met name aan de vele zate hermeniekes die de straatcarnaval in Maastricht apart maken. De reacties op het kunstwerk zelf waren zeer verschillend van toon. Naast lovende woorden waren ook schampere opmerkingen te horen. Zo vergeleek iemand het kunstwerk met de bomen in de omgeving, met dat verschil dat de blaadjes nog van de beelden af zouden moeten vallen.

Foto links Jaarboek Maastricht 1993-94, blz. 66: Links Wethouder van Cultuur Raymond Leenders, comitélid Theo Wassink, kunstenaar Han van Wetering, comitélid Chrit Rousseau. kussendraagster Berdine Wassink knipt Burgemeester Philip Houben het lint door en geeft de vijf muzikanten van het Zate Hermenieke de vrijheid.

' 't Zate Herremeniekesmonumint' heeft een metamorfose ondergaan. Nog steeds weggestopt in een uithoek van het Vrijthof staat nu een vreemd gekleurde beeldengroep.

Kunstenaar Han van Wetering, de ontwerper van de beeldengroep, wilde al bij de onthulling in 1993 liever een beeldengroep zien die geverfd zou zijn, allerlei kleuren zou krijgen, symbolisch voor een Zaate Herremenieke. Het brons vond hij eigenlijk maar niks. Totdat de beeldengroep moest wijken voor de herbouw van de Vrijthofgarage. De kunstenaar zag in 2005 zijn lang gekoesterde droom nu eindelijk uitkomen: een kleurrijke beeldengroep.

Ze staan symbool voor het Carnavalsfeest dat ieder jaar op het plein gevierd wordt. Het Vrijthof is de ontmoetingsplek bij uitstek. Mensen komen hier bij elkaar om te flaneren, gezellig op een terrasje te zitten of één van de vele festiviteiten te bezoeken. Het Preuvenemint, Winterland, kermissen, carnaval en grote concerten worden er gehouden. In de volksmond wordt het Vrijthof de "hoeskamer vaan Mestreech" - de huiskamer van Maastricht - genoemd. Het plein is al eeuwenlang de trots van iedere Maastrichtenaar. I

Beeldengroep van vijf carnavalsvierders.

Voorop loopt een uitzinnig kind met

een snavelkop en een staart met

een trekharmonica. Achteraan loopt een

oudere man die op de trom slaat.

Tussen het kind en de oude man

een man die het vaandel draagt.

De andere twee figuren zijn vrouwelijk.

Een van hen bespeelt een trompet en

lijkt fel en heetgebakerd. Zij draagt hoorns op

het hoofd en vleugel op haar rug. De andere

vrouw draagt en strik is in het bezit van een

gekeelde haan en draagt een bombardon.

Rechts de tekst van de in 2008
onthulde plaquette:
't Zaat Hermenieke
ontwerp: Han van Wetering, 1993

'De Zaate Herremenie' was in 1959 het
eerste ongeorganiseerde carnavalsorkest,
zonder dirigent, maar wel altijd met
"d'n Drappo" voorop.
In 1972 zong heel Maastricht het
Carnavalslied:
"De zate hermenie, die trčk altied mer
wijer ouch al kinne ze meet mie!"

Plaqučt in 2008 aongebooje door:
Bart Groutars
en
Pauline von Pelser Berensberg

Bron: Jaarboek Maastricht 1993-1994, blz.65 en 66, Gemeente Stad Maastricht, Zicht op Maastricht, De Limburger, van de krogt net Foto: John Kerkhofs, krant Luc Hommes, Lint doorknippen Jaarboek Maastricht 1993-1994, blz.66.

eine terök