|
|
Jan Spee Fotograferende Kastelein (Vastelgger van de Grotten in de St.Pietersberg) |
|
|
Jan Spee Fotograferende Kastelein (Vastelgger van de Grotten in de St.Pietersberg) |
|
Niet alle mensen in de rubriek 'Bekende Maastrichtenaren' zijn bekend bij de Maastrichtenaren, wel zijn ze bekend bij een klein gedeelte hiervan. Een man en zijn hobby, vaak is het een individu die zichzelf helemaal kan verliezen in zijn hobby, genieten en verzamelen. Steeds de drang om terug te gaan op zoek naar iets nieuws, vastleggen voordat het verloren gaat. Iets belangrijker vinden dan zichzelf, een hobby die bijna overgaat tot een obsessie. Weliswaar een gezonde maar toch, naast zijn werkleven als kastelein een tijdrovende hobby hebben. We moeten dankbaar zijn aan mensen zoals Jan Spee, hij deelt zijn passie met ons. In totaal beslaat de collectie 33.500 bestanden waarvan 8500-9000 foto’s alleen de bakken met foto’s beslaan al 5 meter. 8500 foto’s in de digitale wereld van nu valt het misschien wel mee maar in de analoge wereld van Jan Spee is dat een hele opgave geweest. Als een expert zoals Historicus Hans Ogg al vier jaar nodig heeft om zijn nalatenschap te inventariseren dat genoeg. Vele onderwerpen op de foto’s van Jan Spee zijn niet meer. Jan had een vooruitziende blik, toen de ENCI in 1970 begon met afgraven wist hij dat er veel zou gaan verdwijne, hij wilde alles vastleggen voordat het verdwenen was. Alleen al daarvoor mogen we blij zijn dat Jan Spee de moeite en tijd heeft genomen om met zijn camera erop uit te trekken. Historicus Hans Ogg had er vier jaar voor nodig om een inventaris te maken. ‘het was vaak puzzelen maar ik heb het met veel plezier gedaan’, aldus Hans Ogg. Foto’s, tekeningen, plattegronden, boeken, tijdschriften en cassettebandjes vol interviews met blokbrekers. Alles netjes opgeborgen. Cafebaas Jan Spee van café l'Histoire, (sinds 1978 ’t Örgelke van dhr Renee Backus), aan de tongersestraat was de fotograferende kastelein die vaak na sluitingstijd de grotten indook, alhoewel hij soms zijn foto’s zelf afdrukte liet hij de meeste afdrukken, dat moet hem een vermogen hebben gekost. Jan Spee bracht alles precies in kaart, waar hij welke foto had gemaakt. Hij had daarvoor zelf een plattegrond van het uitgestrekte gangenstelsel gemaakt, twee bij negen meter groot, als voorbeeld waren de eerdere verschenen kaarten van ingenieur David Cornelis van Schaïk en diens assistent Jan Dielis. Elke gang en ieder gangetje is aangegeven met een strookje karton. Eind 2013 droeg Jan Spee zijn collectie over aan het archief van het Historisch Centrum Limburg (HCL) en vormt sindsdien een belangrijke databank voor andere onderzoekers. Jan Spee stierf op 1 januari 2024 op 86 jarige leeftijd en verbleef in zorgcentrum Campagne. Op woensdag 3 januari 2024 werd hij gecremeerd. Historicus Hans Ogg heeft hem verschillende keren gesproken”. Jan Spee was blij, hij was trots op zijn enorm uitgebreide collectie. ‘Jong, dat waor e gans werk’, zei hij dan. ‘e Gans werk...’” Jan Bedankt. Foto links, Limburgs Dagblad 1984 Jan Spee bij een van de tekeningen in de Sint Pietersberg. Via SOK. |
|
bovenstaande foto's collectie Jan Spee Beeldbank RHCL Links JS-00165 'Maastricht. St.Pietersberg-Noord-Noord. VAK: D05.12.Band:1B.PLattegrond, themaboek: figuratieve tekeningen niet religieus. Portretten rechters met namen: Lempens, Meller, President A.C. Membrede, Fermin, Droische. Overige opschriften Tribunaal Crimineel. Rechts JS-00167 tekst: 'Maastricht. St.Pietersberg-Noord-Noord. VAK: D05.13.Band:1B.PLattegrond, themaboek: figuratieve tekeningen niet religieus. Totaaloverzicht van de figuren die zich bevinden onder de tafel van de rechters |
|
Het boek ‘De Adem van de Berg’, dat eind mei zal verschijnen, heeft
416 pagina’s. De teksten zijn in zowel het Nederlands als in het
Engels. In de ogen van Sven Gerhardt is de wereld onder de Sint
Pietersberg een wereldwonder. Zo’n 200 kilometer gangenstelsel is
daar door de mens uitgegraven. Sven is NIET de auteur maar de
samensteller van het boek. “Het is een compilatie van zijn werk.” De
titel van het boek is geïnspireerd op een gedicht die Sven Gerhardt
vond op een van Jan zijn foto’s. Het is een ode aan het werk van Jan
Spee. Elly Sproetje schrijft op Facebook dat Jan voor de eerste keer en daarna nog veel meerdere keren met Jo Sondeijker en met mij de berg in ging. Hij wist niks van het gangenstelsel en zou er nooit zijn uitgekomen als wij er niet bij waren. Wie de collectie wilt bekijken kan deze inzien op de website van RHCL via de link Beeldbank RHCL SOK (Studiegroep Onderaardse Kalksteengroeven) via deze link is een index per groeve te raadplegen SOK Jan Spee Interview met Historicus Hans Ogg van RTV Maastricht is terug te vinden op Interview Hans Ogg |
 bovenstaande foto's collectie Jan Spee Beeldbank RHCL Maastricht, groeven : opschriften en inscripties, mergelwinning, Sint Pietersberg, Zonneberg Links JS-02563, midden JS-02564 en rechts JS-02584. |
| Naor Bove |
|
Bron:De Limburger, SOK Jan Spee, Beeldbank RHCL, Interview RTV Hans Ogg, Boek De Ster, Aldo Haan. Foto's Beeldbank RHCL, Limburgs Dagblad 1984 via SOK. |
 |
Jan
Spee.
In
2025 verschijnt een deel van Spee’s levenswerk in boekvorm met de
titel ‘De Adem van de Berg’. Ontwerper Sven Gerhardt (39) uit
Utrecht is de samensteller van het boek. “Naast de verzameling, is
vooral de eigen documentatie door Jan Spee zo indrukwekkend”,
vertelt Sven. “Eén man die 8500 foto’s maakt, ze stuk voor stuk met
de typmachine beschrijft, met de hand nummert en er een reliëfkaart
van maakt waarop alles terug te vinden is.” Er is bijna drie jaar
aan het boek gewerkt. “Ik was op zoek naar een persoonlijk project
en met dit boek kwamen veel van mijn interesses samen: graffiti,
(cultuur)geschiedenis, en boekontwerp en drukwerk. Omdat niet
iedereen zijn weg vindt in de digitale wereld is dit boek zo mooi:
het maakt iets verlorens, tastbaar.”