Ambtenarenwoningen van Woningzorg.

Er is een buurt in Maastricht waarvan ik de huizen prachtig vindt, je zou er maar als kind wonen.

Huizen met torentjes, het lijkt wel een groot kasteel. De woningen zijn van twee woningbouwverenigingen die nu nog in deze buurt actief zijn.

Op 19 maart 1917 kwamen tien Maastrichtse notabelen bijeen in taverne Joseph aan het Vrijthof ‘met een doel een bouwvereniging op te richten om te voorzien in de woningnood van ambtenaren’. De woningen waren dus uitdrukkelijk bedoeld voor ambtenaren, waarvan niet veel later ‘in Maastricht woonachtig’ werd toegevoegd. Voorlopig heette de vereniging ‘Woningzorg’, maar uiteindelijk werd dit de definitieve naam. Verschillende instanties waren betrokken bij de bouw van de woningen. De Gemeente en het Rijk verstrekten subsidie en bovendien stond de Gemeente borg voor exploitatietekorten. De Spoorwegen hadden aandelen in de vereniging. Als tegenprestatie kregen zij bij toewijzing van woningen een voorkeursbehandeling voor hun personeel.

Foto hierboven is gevonden op Printerest bij het account van dhr. B. Bovens.

Lang heeft het bestuur gedelibereerd over de vraag waar gebouwd moest worden. Achtereenvolgens werd gekeken naar de volgende plekken: Aylvalaan, Glacisweg, Turennestraat, Brandenburgerweg, Tongerseweg, Graaf van Waldeckstraat. Tenslotte werd gekozen voor het terrein aan de Meerssenerweg en de Scharnerweg, rondom de Villa Wyckerveld. Het werden twee afzonderlijke complexen: de 66 woningen met de karakteristieke tuinmuurtjes aan de Meerssenerweg, de Scharnerweg, de Professor Pieter Willemstraat en de Professor Roerschstraat en de 40 woningen aan de Professor Scholsstraat, de Professor Thomassenstraat, het Thorbeckeplantsoen en de Noormannensingel. Al deze woningen werden ontworpen door de Maastrichtse architecten V. Marres en W. Sandhövel. De bouw werd gegund aan de Utrechtse firma Bredero, hetgeen in Maastrichtse aannemerskringen op veel weerstand stuitte. Naast de twee complexen in Wyckerveld had Woningzorg ook nog een derde complex woningen. Op verzoek van de gemeente had de vereniging namelijk een plan overgenomen voor de bouw van acht woningen aan de Matthias Wijnandsstraat (zijstraat van de Wilhelminasingel, achter het oude Sportfondsenbad). In tegenstelling tot de 66 en de 40 woningen werden deze acht woningen uiteindelijk afgestoten en in 1970 verkocht aan de huurders.

In de loop der jaren kende ook Woningzorg die problemen waar elke verhuurder mee te maken krijgt: huurachterstand, (groot) onderhoud, leegstand, vernielingen. Het hoort er allemaal bij. Ook liet de Tweede Wereldoorlog zijn sporen achter. Vooral vanwege de gunstige ligging ten opzichte van het station werden toen verschillende huizen geconfisqueerd en ingericht als ‘Sanitätsanstalten’. Hier konden de Wehrmachtsoldaten naar de dokter of de tandarts. Na hun vertrek gebruikten de bevrijders de huizen als onderkomen en richtten nogal wat schade aan. Tijdens de laatste decennia is door de vereniging veel gedaan om de inmiddels oudere woningen van alle moderne gemakken te voorzien. In 1961/62 vernieuwing keukens en badkamers, voordeuren, plaatsing cv-installaties; 1963, bij aanleg van tunnel onder spoorwegemplacement werden de tuinmuren van Kunrader steen langs de Scharnerweg verwijderd; 1987, groot onderhoud, waarbij bij alle panden aluminium ventilatieschuiven aan de buitenramen en -deuren werden aangebracht, het hang- en sluitwerk van alle buitenramen en deuren vernieuwd, het schilderwerk vernieuwd; 1993, vernieuwing rode Tuiles du Nord. De rolluiken, de zonneschermen en de incidentele achtergevelaanbouwen zijn uitgesloten van bescherming.

Gelukkig bleef de buitenkant hierbij onveranderd.

Voor meer gedetailleerde informatie kunt u terecht op de site van Rijksmonumenten Woningzorg Zuidwestelijk blok en Woningzorg Noordwestelijk blok of op de webiste van bouwvereniging Woningzorg.

Foto's augustus 2020 John Kerkhofs

Foto's augustus 2020 John Kerkhofs

Overzichtsfoto tunnel Scharnerweg - Akerstraat augustus 2020 John Kerkhofs

Bron: Website Rijksmonumten Woningzorg Zuidwestelijk blok en Woningzorg Noordwestelijk blok en bouwvereniging Woningzorg. Boek Groot Verhalenboek van Maastricht blz. 124 en 125 Regionaal Historisch Centrum Limburg. Foto's  (zwartwit) Printerest Bert Bovens waarschijnlijk van de website bouwvereniging bouwvereniging Woningzorg en (kleur) John Kerkhofs.