Clark Gable in Maastricht

(Speelfilm The true and the brave)

Anno 2015 hebben we 'Flikken in Maastricht'. Er worden wel vaker filmopnames gemaakt in ons Maastricht, is het niet als documentaire of televisieserie dan is het wel voor een speelfilm. In 1953 werden er filmopname gemaakt in Maastricht met niemand minder dan Clark Gable als Hoofdrolspeler, Maastricht stond op zijn kop, althans de dames.

Er werden opname gemaakt voor een speelfilm met als titel 'The true and the brave' met assistente van de geluidswagen van G.Grooteclaes op oa de markt in Maastricht. In de hoofdrol als de Nederlandse verzetsheld Piet de Winter niemand minder dan Clark Gable, verder speelde in de hoofdrollen Lana Turner en Victor Mature, de regisseur was Godfried Reinhardt.

Filmmaatschappij MGM heeft vierhonderd figuranten nodig voor de oorlogsfilm The True and the Brave.

Meneer Lahoe, zo bericht de Gazet van Limburg, heeft al om zeven uur's ochtends postgevat. Toen de deur van de voormalige kloosterkerk van de minderbroeders aan de Pieterstraat openging, 'hing zijn stropdas op half elf' en zat het boordknoopje van zijn hemd achter in zijn nek. 'Ut waore sjus verkes', schrijft de verslaggever over zijn stadgenoten.

Vijftien gulden per dag voor volwassene is dan ook voor menige Maastrichtenaar een kapitaal. Zoveel betaalt MGM de figuranten. Tot 18 of 20 jaar kreeg je 9 gulden, leden van de Nationale Reserve, die geallieerde soldaten moeten spelen, kregen zelfs 27,50 gulden per dag. Er is veel klein leed, tekent de gazet op.„'Gunst wat jammer' pruilde een bakvisje wier aspiraties kennelijk geheel op 'verzetsheld' Clark Gable waren afgestemd.
'Gief nieks. Pak nu mijn handje maar vast in plaats van dat van Clarkie', troostte een opgeschoten knaap.”
De film gaat over een kolonel van de Nederlandse geheime dienst die in het verzet verzeild raakt en na gevangenneming door de Duitsers naar Engeland weet te ontsnappen.
Clark Gable speelde de hoofdrol van verzetsman Piet de Winter. (In Wikipedia staat dat hij de rol van Kolonel Pieter Deventer speelde !) De opnames waren op verschillende plaatsen in Nederland. De firma Grooteclaes uit Maastricht maakte de geluidsopnames voor de film.

De figuranten staan klaar om uitgezocht te worden in de St.Pieterstraat

Geluidswagen van de fa Grooteclaes op de markt

Tout Maastricht lijkt zaterdag 26 september uitgelopen als Clark Gable onder politie-escorte in de stad arriveert.
De Markt staat bomvol.
Gable - zwart colbertjasje, grijze broek, rode schoenen - zwaait even naar de massa, drinkt een glaasje met burgemeester Michiels van Kessenich en vertrekt naar zijn hotel in Gulpen. De zestienjarige HBS-scholiere Willy van Beek kan haar geluk niet op. Zij heeft een handtekening van de filmster gekregen.

De eerste opnamedag is maandag 28 september.
Het publiek begint te morren. „Come on met deej vlegskes. We have niks in onze hand”, roept een dame in een zwarte jas met kanariegele manchetknopen. Net als de andere figuranten wil ze een feestmuts en vlagje om de bevrijders toe te juichen.
MGM heeft wel veel geweren en uniformen in de Dominicanenkerk opgeslagen, maar aan rood-wit-blauwe vlagjes is duidelijk gebrek. Die maandag mag de zeventienjarige Maastrichtse Annelies Witter haar bevrijder Clark Gable om de hals vallen.
Wel vijf keer, schrijft de Gazet van Limburg de dag erna met een bewonderde ondertoon.
Volgens de krant was Annelies uitgekozen om de filmheld te knuffelen.
Volgens Thea Maas lag het net iets anders.
Zij was met Annelies, die net zoals zij in de Tillystraat woonde, naar de Markt gegaan om naar de opnames te kijken.
Annelies, die na de dood van haar moeder het gezin (vader en twee broers) beredderde, was spontaan op Clark Gable afgelopen en hem om de nek gevlogen.
„Die schrok natuurlijk. Hij heeft haar toen maar vastgepakt.”
Volgens Thea was Annelies, die na haar huwelijk met een Amerikaan in de jaren vijftig naar Californië verhuisde, een spontane meid die deed wat haar inviel. Thea werkte in 1953 op de Sphinx.
Haar vader werkte als filmoperateur in de Mabi aan de Kleine Gracht.
Ze heeft bijna elke film, die in de jaren vijftig draaide in de Mabi gezien. Ze zag bijna elke week een nieuwe film, want de bioscopen prolongeerden films zelden.
Dat kwam omdat ze heel veel vaste klanten hadden die elke week een andere film wilden zien.
Thea ging altijd naar middagvoorstellingen, de avondvoorstelling kwam je niet binnen.
De katholieke Mabi controleerde heel streng, zegt ze. En anders waren er wel de politie-agenten die zich op vrijdag, zaterdag en zondag bij de zogenaamde C2-films (boven de achttien jaar) bij de kassa posteerden en minderjarigen zonder pardon terugstuurden.

Film was in de jaren vijftig de voornaamste ontspanning voor de kleine vrouw en man.
De bezoekersaantallen van de Mabi, Palace, Lux, Royal, Hebios in Heer en Mebios in Meerssen bereikten in de jaren vijftig hun hoogtepunt. Vanaf eind jaren vijftig ging het bergafwaarts. De televisie rukte op in de huiskamers, de bioscoopzalen werden leger en leger. De Palace en de Royal probeerden de neergang nog te stoppen door Duitse voorlichtingsfilms zoals Tödliche Liebe te programmeren, het mocht niet baten.
De katholieke filmkeuring hief zichzelf in 1967 op.
Burgemeester Michiels van Kessenich van Maastricht, roomser dan de paus, was tegen.Overigens: de film met Clark Gable, uitgebracht onder de titel Betrayed, trok voornamelijk lege zalen in Nederland.
In Maastricht draaide hij een week, Thea heeft hem nooit gezien!

In 1953, werd de oorlogsfilm ‘Betrayed’ met Clark Gable deels gefilmd op de Markt in Maastricht. Mijn moeder (toen 15 jaar) herinnert zich dit als de dag van gisteren:

Er waren veel figuranten nodig, die 9 gulden per dag kregen (inschrijven op de Pieterstraat), dat veel geld was in 1953. Een deel van de crew sliepen bij mensen thuis op de markt. Het huis waar mijn moeder en haar zussen en ouders woonde (familie Huijsmans), is nu het Kentucky Fried Chicken restaurant op de Markt in Maastricht. Ik heb nog een foto van Clark Gable in Maastricht toegevoegd in deze post, waarbij je op de achtergrond direct Maastricht herkend. (Ik heb het origineel van deze foto).

De oom en tante van mijn moeder waren tevens de eigenaar van Hotel en Cafe ‘De Ossekop’ op de Boschstraat, dat bekend stond om de gastvrijheid van de 12 nichten van mijn moeder die in het café werkte. Er is nog een carnavalsplaat gemaakt van de Ossekop en haar 12 gastvrouwen (‘24 batse’). Voor veel Maastrichtenaren een dierbare herinnering.

In 1958, werd mijn moeder 20 en werd ze gevraagd zich in te schrijven voor de Miss Limburg verkiezingen in Heerlen. Mijn moeder won de eerste plaats. maar moest dit later afstaan, omdat ze 1 cm te klein was (ik heb een foto van mijn moeder bijgevoegd). Ze was heel verdrietig, maar ze kreeg wel veel aanbiedingen als model, zoals Nivea in Munchen. Maar haar pa (mijn opa) zag dat niet zitten, dus de carrière van mijn moeder werd al vroeg beëindigd en eindigde achter het aanrecht…

In mijn moeders jeugd knikkerde ze op het Vrijthof veel met Mia Beckers, maar ook af en toe met Max Mosckowitz en toen ze later naar de Grote Gracht verhuisde was ze nog steeds dik bevriend met Mia Beckers (die een muziekwinkel hadden op de Grote Gracht). Net zoals mijn moeder, was Mia ook een aantrekkelijke jonge vrouw. Ze gingen altijd naar het Stadspark om te dansen, waar mijn moeder uiteindelijk mijn vader leerde kennen (Bert Willems van bakkerij Willems op de Pieterstraat).

Tot zover een verkort verslag van mijn moeder Elodie Huijsmans in de jaren ‘50. Foto rechts mevr. Elodie Huijsmans geplaatst met toestemming van dhr. Henry Willems.

Als extra informatie schrijft dhr. Henry Willems nog ' Ik heb zo’n 15 jaar geleden gemaild met de assistent Director Peter Price. Hij schreef me o.a.: dat de rolbezetting 2e keus was. Eerste keus was Kirk Douglas met Ava Gardner, maar die hadden andere verplichtingen en Betrayed was de laatste film van Glark Gable voor MGM. De in de film gebruikte tanks waren geleend van Ray Barracks, 3rd Armored Division, een amerikaanse legerbasis in Frieberg, 40 km ten noorden van Frankfurt. Op weg naar Nederland (nog steeds in Duitsland) werd ook een beetje gefilmd ( footage from tanks moving). 5 jaar later vervulde Elvis zijn dienstplicht in Ray Barracks 1958-1960)'.

Voor meer informatie over de film kunt u terecht op de website IMBD.com

Hierboven Clark Gable en Lana Turner, Clark Gable en opname Markt 1953.

Hierboven Clark Gable voor het Panhuis op de Markt 1953.

Bron:Website, Wikipedia, St. Historische Reek Maastricht, MestreechOnline, (speciale dank aan Sjef van MestreechOnline) Boek: Bewegend Beeld, Bioscopen in Maastricht vanaf 1897, Foto's Rien Felix via FB Groep van MaastrichtDigitaal.com, foto Elodie Huijsmans door dhr. Henry Willems.