Sigarenfabriek 'De Munt'

(Ingezonden brief, strijd vakbonden en belediging)

 

In de krant Limburger Koerier van 31 januari 1921 staat de volgende reactie te lezen op een eerder geplaatst artikel: "Lakenswaardige daad"(!?)

Maastricht 30 jan.

Mhr. de Red.

Met groote verbazing lezen we in Uw blad van Zaterdag 29 j.l. een artikeltje onder bovenstaanden titel. Uw berichtgever schijnt  of zeer slecht op de hoogte te zijn van de toestanden in de sigarenindustrie, of wel willens en wetens onze fabriek ijn een slecht daglicht te willen stellen. Uw blad, Mhr. de R, maakte herhaaldelijk melding van het feit dat noodgedwongen door de concurrentie der zich steeds uitbreidende huisindustrie en den massa invoer van sigaren uit Duitschland in prijs ver beneden de in onze industrie bestaande, de fabrikanten maatregelen nemen moesten om die concurrentie zooveel mogelijk tegen te gaan.

In de algemene vergadering op Dinsdag 25 Januari j.l. te Eindhoven gehouden door R.K. Vereeniging van Sigarenfabrikanten, gevestigd te 's-Bosch, en waarvan wij de eer hadden lid te zijn werd met overgroote meerderheid van stemmen besloten de vereeniging te ontbinden, waardoor  van rechtswege het collectief arbeidscontract met de arbeidersorganisaties gesloten, eveneens ontbonden werd. Door de fabrikanten werd een voorloopige loonregeling vastgesteld, geldende tot 1 Maart a.s. waarna met de arbeidersorganisaties getracht zal worden een nieuwe salarisregeling vast te stellen. Deze loonregeling houdt niet in, zooals Uw berichtgever beweert, een vermindering van 20 tot ruim 40% (bedoeld zal wezen 20 tot ruim 40%), doch - en gaarne geven we voor U, Mhr. de Redacteur, en voor alle belangstellende te onzen kantore inzage van de laatste loonlijsten dus van 22 tot 28 Januari jl. - van nog geen 10%. 't Verschilt nog al eenigzins, vindt u niet?

Onze werklieden hadden niet DERTIEN vacantiedagen, zooals schrijver doet uitkomen, doch DRIE vrije dagen. Hoe durft steller van het artikel spreken van een verlies van 13 vacantiedagen, waar er maar 3 waren.

Afgaande op stellers opsomming van privelegies bij overlijden, bevalling enz. zou men geneigd zijn te gelooven, dat onder dit "enz" nog heel wat begrepen moet worden, doch - andere privelegies dan vergoedingen bij overlijden en bevalling hadden de arbeiders volgens collectief contract absoluut niet.-

Uw berichtgever vergeet verder mede te deelen dat in de voorloopige loonregeling twee procent ziektegeld en 10 % kindertoeslag zou worden betaald.

Met beleefden dank voor de afgestaane plaatsruimet, N.V. Sigarenfabriek "De Munt".

(Bedoeld bericht is, met een opschrift dat tot onze spijt onze aandacht ontgaan is bij vergissing ongecontroleerd in onze kolommen geraakt. (Red L.K.)

 

In de krant Het Volk van 19 januari 1934 op blz 10 staat het volgende artikel: Doorvoering van C.A.O. ongunstig.

Maar de R.K. Bond blijft hardnekkig.

Onverwachte handicap in strijd tegen schandelijken toestand op tabaksfabriek.

Maastricht - Vrijdag.

Een merkwaardig stuk vakstrijd speelt zich op het ogenblik af in de sigarenindustrie onder den Moerdijk. Het is van groote beteekenis niet alleen voor de betreffende stad zelve , doch voor het geheele land, daar het lang niet, denkbeeldig moet worden geacht, dat deze zoo gerechtvaardigde actie bij voorbaat reeds onmogelijk wordt gemaakt. Tenzij de Ned. R.K. Tabaksbewerkersbond alsnog een verstandiger houding gaat aannemen..

Over deze zaak heeft de ondervoorzitter van den Nederlandsche Sigarenmakers- en tabaksbewerkersbond, onze partijgenoot Theo Beerens ons vandaag ingelicht. Maastricht is de gemeente waar deze gebeurtenis plaats vindt. Daar is en aatal sigarenfabrieken gevestigd, o.a. de Maastrichtse Tabaksbedrijven N.V. in de volksmond staat deze fabriek algemeen bekend als "De Munt". (Men verwarre haar vooral niet met de N.V. Philips Tabaksbedrijven, waar de collectieve arbeidsovereenkomst juist zeer nauwgezet wordt nagekomen).

Bij "De Munt" werken ongeveer honderddertig menschen. De organisatie kon daar nooit een voet aan de grond krijgen - tot voor enkele weken - en daardoor heerschen op deze fabriek ontzettend slechte toestanden. De sociale bepalingen van de collectieve arbeidsovereenkomst in de sigarenindustrie worden er in het geheel niet nagekomen.

Tegen de geldende bepalingen:

Vancantievergoeding kent men er niet. Evenmin wordt ooit iets uitbetaald voor het verzuim op de chiristelijke feestdagen, terwijl volgens de geldende bepalingen voor zulke dagen het volle loon moet worden gegeven. Ook met de loonen is het bij "De Munt" uitermate droevig gesteld, hetgeen wij met enkele voorbeelden zullen aantoonen. Het oprolloon van machine bosjes moet contractueel betaald worden met f 3.90 per duizend, doch hier wordt slechts twee gulden gegeven! Ander werk, dat beloond dient te worden met f 6 of f 6.80 betaalt hier f 4.50. Nóg een ander soort bosjes, waarvoor f 2 moet worden betaald, levert hier f 1.50 op. Er is óók met de loonen in deze fabriek dus werkelijk totaal niets in orde! Voorts is er een schandelijk boetestelsel. Voor het geringste vergrijp wordt een kwartje en soms zelfs aanzienlijk meer van het loon ingehouden. Al deze boeten verdwijnen spoorloos ; Ook zijn de uitdrukkingen, die van de zijde der leiding tegen het personeel gebezigd worden, dikwijls zóó kwetsend, dat daardoor groote verbittering ontstaat. Het personeel heeft dus jarenlang aan den lijve ondervonden welke wantoestanden er ontstaan, indien het niet hecht georganiseerd is. Als gevolg daarvan hebben de verschillende vakbonden met de leden van het personeel gepraat en het resultaat is geweest, dat sedert een week of vijf het personeel georganiseerd is in de beide vakbonden: de moderne en de katholieke. leder omstreeks de helft.

Onverwachte moeilijkheid:

Thans is men dus in de gelegenheid om de loonen, de sociale bepalingen enz. te doen verbeteren.... Maar daar stuit onze moderne organisatie nu juist op een onverwachte moeilijkheid. Het personeel van „De Munt" bestaat namelijk hoofdzakelijk uit meisjes en gehuwde vrouwen. En in artikel 25 van de collectieve arbeidsovereenkomst is de bepaling opgenomen, dat, indien slapte ontslag van een deel van het personeel noodzakelijk maakt, gehuwde vrouwen vóórgaan, en voorts dat ook huwende meisjes moeten, worden ontslagen. Deze bepaling geldt volgens contract alleen voor het zuiden des lands -want men begrijpt dat de moderne bond er zich niet zonder meer bij heeft neergelegd. Het is' echter een tegemoetkoming aan den katholieken eisch: „de vrouw in het gezin!" en zoo geldt deze clausule voor de leden van den roomschen patroonsbond, waarbij vrijwel alle sigarenfabrikanten in het Zuiden zijn aangesloten. Op de niet-aangeslotenen wordt, bij doorvoering van het collectief contract, eveneens deze verplichting gelegd. De toestanden in onze onvolprezen samenleving zijn echter nu eenmaal zóó, dat tallooze gehuwde vrouwen werken moeten omdat hun gezin haar verdiensten niet missen kan. Dus gebeurde dat arbeiders, die ingevolge artikel 25 bij de N.V. Philips Tabaksbedrijven ontslagen werden, bij „De Munt" of bij de derde fabriek „Diademi" werk vroegen... en kregen! En daar de directies van „De Munt" en van „Diadema" buiten ieder patroonsverband staan, was daar formeel niets tegen te beginnen. Dit artikel 25 blijkt nu een zeer groote handicap te zijn om door een actie verbetering te krijgen in de wantoestanden bij „De Munt". Want hoe staat practisch de zaak? Ruim de helft van het personeel bestaat er op het oogenblik uit gehuwde vrouwen. Als de organisaties er nu in zouden slagen de directie tot rede te brengen, en de bepalingen van de collectieve arbeidsovereenkomst in de sigaren- industrie. op loyale wijze door te voeren, dan beteekent dit, dat — als er in het bedrijf slapte mocht gaan ontstaan — deze vrouwen op de keien zouden komen te staan, ingevolge artikel 25... voor welker doorvoering zij zelf gestreden zouden hebben.
 

Moeilijke positie :

Men voelt de moeilijke positie! Nu heeft de moderne , sigarenmakersbond het denkbeeld Maastrichtsche industrie overeenstemming af) ontheffing van artikel 25 te verleenen.
Maar de katholieke sigarenmakersbond ondersteunt dit denkbeeld niet. Hij maakt er een principiële kwestie van, en wenscht het standpunt van de roomsche gezinspolitiek niet los te laten — zélfs niet waar het hier zulk een bijzonder geval betreft, en zélfs niet
waar het ten slotte toch ook slechts een tijdelijken maatregel betreft.
Beide organisaties hebben nu met hun hierbij betrokken leden vergaderd. Welke houding het r.k. bestuur heeft ingenomen ls ons niet bekend. Maar de moderne bond heeft vastgehouden aan zijn denkbeeld. Want de gehuwde vrouwen mogen natuurlijk niet het slachtoffer worden van haar eigen optreden. Dat is niet van ze te vergen. De oplossing van de modernen bond moge dan niet de allerschoonste zijn, doch ze is in deze omstandigheden de eenig mogelijke. „Voor de sigarenindustrie is 't van groot
belang dat „De Munt" nu eindelijk in het gareel komt", aldus besloot Beerens,. „want in de eerste plaats kan deze voor de arbeiders
onhoudbare toestand niet voortduren, en ten tweede hebben de overige patroons er een moreel recht op dat ook dit bedrijf de collectieve arbeidsovereenkomst naleeft. Hopelijk heeft het overleg met den katholieken bond nog resultaat, want als die star aan zijn standpunt vasthoudt, wòrdt krachtig optreden onmogelijk en bereikt niemand iets!"
Inderdaad. En wij willen hier alleen nog aan toevoegen, dat, indien de katholieke bond van geen schikking weten wil, van zijn gezinspolitiek hier nóg minder terecht komt. Want dan zou er geen strijd voor verbetering der toestanden gevoerd kunnen worden, het contract zou juist als voorheen niet worden nageleefd, en... de gehuwde vrouwen blijven tóch in de fabriek!  In deze zaak zouden de katholieken hun standpunt het best verdedigen, door het heel, heel soepel door te voeren...

Naor Bove

In de krant van Limburgsch Dagblad van 02-04-1935 en van de Limburger Koerier van 03-04-1935 staat een artikel over belediging tijdens de staking bij "De Munt". De inhoud is identiek.

Maastricht Beleediging.

Tijdens de staking aan "De Munt", de sigarenfabriek te Maastricht, was dhr. Theod. C.B., bestuurder van den Ned. Sigarenmakersbond te Eindhoven in Maastricht geweest, en had naar aanleiding van eenige geruchten, een onderzoek ter plaatse komen instellen. Naar aanleiding van dat onderzoek was een artikel verschenen in 't weekblad "De Sigarenmaker" waarin was vermeld, dat de meisjes die op de fabriek werkten, zich soms wat moesten laten welgevallen. Dat was eenigzins dubbelzinnig en een exemplaar van het weekblad was ten huize van den directeur bezorgd.

De 19 jarige G.M.C., fabrieksarbeidster, erkent dat zij aan verdachte had opgegeven, wat het personeel moest ondergaan. Het O.M. door Mr.Fabius waargenomen, eischte ter zake van beleediging 1 maand gevangenisstraf. Mr. van der Goes van Naters te Heerlen, als verdediger van verdachte, is het opgevallen, dat tegen de bestuurders van Bonden, allen door en door fatsoenlijke menschen, als zij voor de belangen van den bond opkomen, tegenwoordig maar altijd vrijheidsstraffen worden geeischt.

Tijdens de staking hebben een 45- tal meisjes vergaderd en gesproken over de behandeling welke zij moesten ondergaan. De directeur zegt zelf, dat het in die dagen hard tegen hard ging, dus 't werd misschien een beetje te sterk uitgedrukt en wat te primitief, doch zoo beleedigend was het niet en verdachte heeft ernstig verklaard dat hij dat blad niet ten huize van den directeur in de bus heeft geduwd. Mr. v.d. Goes zegt dat verdachte niets anders heeft gedaan, dan het signaleeren van ongewenschte toestanden. Pleiter vraagt vrijspraak voor zijn cliënt. uitspraak 15 April.

Limburgsch Dagblad van 02-04-1935

Limburger Koerier van 03-04-1935

Naor Bove

Bronnen:

Krant Het Volk van 19 januari 1934 op blz 10

Krantenartikelen website Delpher:

 Aonvaank