Het Staargebouw

Het Staargebouw lag aan het Veldekeplein op huisnummer 25.  Vanaf het plein liep in de Middeleeuwen een kleine steeg, de Sint Jansruwe, naar de Papenstraat. In de achttiende eeuw werd deze doorgang opgeheven. De verbinding werd in 2000 weer hersteld door de komst van de Kanunikkencour ontworpen door de beroemde Postmodernistische architect Charles Vandenhove. Het appartementencomplex bezit een binnenstadsplein, dat een aanvulling is van het eeuwenoude Hendric van Veldekeplein. De voorganger van de Kanunikkencour was het uit 1906-1907 stammende markante Staargebouw, de concert- en toneelzaal van De Staar, gelegen naast het achttiende-eeuwse stadspaleis van de proost van de Sint Servaaskerk. De zaal stond bekend om zijn bijzondere akoestiek. Het gebrek aan een behoorlijke zaal noodzaakte de Staar zelf een gebouw te stichten, dat op maandag 28 januari 1907 met een openingsconcert in gebruik werd genomen.Het gebouw deed met name dienst als repetitielokaal, concertzaal en toneelpodium. Er werden daarnaast faciliteiten voor sporten aangeboden en na 1919 werden er in het Staargebouw ook filmvoorstellingen getoond. Aanvankelijk kreeg het gebouw de naam "Feestgebouw", omdat de Staarvoorzitter Van Poppel een neutrale naam voor de concertzaal wilde om op die manier ook niet-leden aan te trekken. In de volksmond werd het gebouw echter van meet af aan Staargebouw genoemd. De exploitatie van de concertzaal is altijd een probleem geweest. 

Het eerste Staargebouw dateert van 1906 tot 1953 en werd in art-nouveaustijl ontworpen door de Luikse architecten Vogelaar en Pirney. De gevel en de gevelraam van het gebouw stelde een muzieklier voor. De gevel viel op door zijn kleur en vorm, vandaar dat het Staargebouw ook wel "Staarmonstrum" werd genoemd. In 1953 tot 1955 werd het Staargebouw verbouwd door de architect G.J.W. Snelder zodat het beter in de omgeving zou passen. Het gebouw werd op 2 juli 1955 plechtig geopend door de toenmalige minister van O.K. en W., Dr. Cals

'In januari 1966 ging de NV Staargebouw samen met de Stichting Stadsschouwburg. Beide instellingen verzorgden in Maastricht culturele activiteiten en werden daarvoor geheel of gedeeltelijk gesubsidieerd door de gemeente. Om de bedrijfskosten zo laag mogelijk te maken en om de exploitatie te verbeteren, vormden de beide instellingen de Stichting Cultureel Centrum onder een tweehoofdige directie. De Mastreechter Staar vond het maar moeilijk te verteren dat zij bij al deze ontwikkelingen geen rol mocht spelen en "bij zijn oorspronkelijk eigen gebouw (spreekwoordelijk) op de stoep stond". Vaak moest zij voor repetities uitwijken naar elders. Ondertussen ging het het Cultureel Centrum niet voor de wind. De jaarlijkse begroting vertoonde ondanks het aantal bezoekers gapende tekorten. Een Werkgroep Muziekhuis adviseerde op 15 februari 1977 de sloop van het Staargebouw en herbouw in de vorm van een nieuwe concertzaal. Renovatie zou volgens de werkgroep geen verbetering met zich meebrengen. In 1980 constateerde een andere ambtelijke werkgroep dat voor achterstallig onderhoud 620.100 gulden nodig was, terwijl extra investeringen nog eens 508.380 gulden zouden vragen.

In september 1981 bleek dat de uitgevoerde facelift van het gebouw slechts de schone schijn ophield. Men had slechts tien procent van het benodigde geld gekregen, namelijk 200.000 gulden. Alleen het podium was nu uitgebouwd zodat het LSO er in drie lagen kon spelen. Aan ventilatie, sanitair, toiletten, kleedkamers voor de artiesten had men niets kunnen doen. De bezoekers zaten op 'nieuwe' tweedehands stoelen 'en de akoestiek blééf slecht'. Dit laatste is een letterlijke aanhaling uit een rapport van de heren directeuren van het CC: Th. Kersten en L. Bronckers. Er zijn dus vraagtekens te plaatsen bij de algemene roep dat de akoestiek zo goed was; misschien wel bij oplevering, maar intussen was er een hoop gesleuteld aan de zaal. 'Bezorgd vroegen beide heren zich af of de verregaande zuinigheid van de gemeente betekende dat het veel omstreden plan voor een Muziekhuis in het Generaalshuis doorgang zou vinden. Gezien in het licht van 76 jaar Staargebouw was het de vraag of een dergelijke culturele voorziening in Maastricht dan wel rendabel zou zijn.'

In 1997 werd het Staargebouw afgebroken. In België bij Tongeren, net over de grens is de entree van een chocoladefabriek in precies dezelfde vormgeving gebouwd als het eerste Staargebouw. Dit gebouw is inmiddels ook verbouwd in appartementen. Dezelfde architecten ontwierpen dit gebouw. 

De officiële start van de 'restauratie' van het "Staargebouw" door Praeses Louis Daenen. Praktisch gezien is het pand door de verandering van de oorspronkelijke indeling achter de gevel geheel gesloopt, weer opgebouwd en tenslotte van een nieuwe façade voorzien. Moeilijkheid in deze was het behoud van de bestaande goede delen. Het tweede Staargebouw is echter in 1996 afgebroken, op de vrijkomende kavel, tussen de Bouillonstraat, Papenstraat en het Henric van Veldekeplein zal Wilma Bouw 25 appartementen bouwen. Naast een passage met ruimte voor ateliers op de begane grond komt er ondergrondse parkeerruimte voor de bewoners. De zeven verdiepingen tellende woontoren is ontworpen door de Belgische architect Charles Vandenhoven. Voordat met de bouw begonnen wordt krijgen archeologen drie maanden de tijd voor oudheidkundig onderzoek.

De Mestreechter Staar had sindsdien onderdak gevonden in de voormalige Augustijnenkerk en inmiddels maken ze gebruik van de ruimte in de muziekschool van Kumulus aan de St.Maartenspoort 2 in Wijck Maastricht.

Naor Bove

Tot grote vreugde van een ieder werd het nieuwe Staargebouw geopend, het Staargebouw waar het M.S.O. - het latere L.S.O. - in samenwerking met de "Mastreechter Staar" en het dameslyceumkoor onder leiding van André Reu sr. een luisterrijk openingsconcert gaf.

Naor Bove