Getal 11 Vastelaovend

(Waarom geen tien maar waarom wel het getal elf)

 

Veurwat gein 10 meh 11 in dizzen tied

artikel in De Ster door Jan Janssen

In dizzen tied vaan ’t jaor heet me ’t dekser euver ’t getal 11. Wat is noe zoe bezunder aon dat getal? 

Dao zien ’n aontal reies veur en mierdere meugelekhede veur oetlègk. Op de ierste plaots huurt me hiel deks tot ’t getal 11 ’n oonumkierbaar getal is. 11 blijf 11 en 22 blijf 22. Aander getalle kint me umdrejje boe ze ‘nen aanderen inhaajd kriege. Veurbeeld: 12 weurt 21 en 81 weurt 18.

Vaanoet de religie kiek me weer aanders nao ’t getal 11. Mozes heet indertied vaan God de Vaajer de 10 gebooje gekrege. De tien artiekele vaan de 10 gebooje vertèlle de minsheid boe me ziech aon te hawwe heet um later, es me doed is, d’n hiemel mèt te kinne verdene. Wee ziech dao aon hèlt is ‘ne fatsojndeleke mins dee good mèt aander lui kint umgoon. ’t Getal 11 steit neve die 10 gebooje. ’t Getal 11 gelt veur iemes dee gein maot wèt te hawwe (in ’t Nederlands: Mateloosheid) en leve in zun. ’t Is e duvelsgetal zag me vreuger. In de middeliewe woort  ’t getal 11 gebruuk um lui te duie die boete de wèt en gebrukeleke leefregels leefde, zègk mer ’t krapuul oet deen tied die leefde en handelde zoonder God of gebod.

Aon ’t getal 11, dat oonumkierbaar is, gief me ouch de beteikenis tot alle lui geliek zien. Oonder de narrekap is ederein geliek. 1 is geliek aon de aander 1. Dat is ouch ’t weze vaan vastelaovend. Alle range en stande valle weg en mèt vastelaovend is ederein geliek, veer make gein oondersjeid. Ederein maag mètdoen. Dat zien eigelek ouch de trefwäörd vaan de Franse Revolutie. Egalité, Liberté et Fraternité, de ierste lètters vörme ’t woord ELF. Geliekheid vaan alle lui waors toen ouch ’t motief en dat heet destijds d’n adel, in völ gevalle, de kop gekós.

D’n 11e vaan d’n 11e is ’n belaankrieke daag. Daan begint veur de carnavalvierder ’t sezoen meh deen daotem is neet zoemer gekoze. Vaanaof d’n 11e vaan d’n 11e is ’t percijs 40 daog tot d’n aonvaangk vaan de winter, vaanof de Keersemes is ‘t 40 daog tot aon Maria Lichmis (2 fibberwarie) dat is teves de vreugsten daag tot carnavalsdinsdag kint valle. En teves de vreugsten daag es veuraovend vaan de vastentied. Weer 40 daog later is ’t Paose en weer 40 daog later Hiemelvaart. Meh de stand vaan de maon, ’t ierste keteer, bepaolt wienie dat zjus is.

De Prins heet ziene Raod vaan Elf. ’n Raod dee verwijs nao de geliekheid vaan ederein dee mètdeit in ’t vastelaovendgebäöre. Edere mins heet eve väöl rechte (en pliechte) es d’n aandere. Niemes hoof oonder te doen veur d’n aandere.

De vastenaovend is door alle die misterieuse zakes en tradidties e sjitterend fies dat vreuger jaore ouch um 11 oor 11 op zoondagmörge begós meh umtot daan nog mèsse woorte gehawwe in de Sint Servaos en me die mèsse neet wouw versteure is me nao 12 oor gegaange. Daan sjete de Tempeleers 11 kier mèt ’t Momuskenon.

Jan Janssen

Waarom geen 10 maar 11 in deze tijd

In deze tijd vaan het jaar heeft men het vaker over het getal 11. Wat is nu zo bijzonder aan dat getal?

Daar zijn en aantal reizen voor en meerdere mogelijkheden voor als uitleg. Op de eerste plaats hoor men heel vaak tot het getal 11 een onomkeerbaar getal is. 11 Blijft 11 een 22 blijft 22. Andere getallen kan worden omgedraaid waardoor ze een andere inhoud krijgen. Bijvoorbeeld 12 wordt 21 en 81 wordt 18.

Vanuit de religie gekeken wordt het weer anders, na het getal 11. Mozes heeft indertijd van God de Vader de 10 geboden gekregen. De 10 artikelen van de 10 geboden vertellen de mensheid waar men zich aan te houden heeft om later, als men dood is, de hemel ermee te verdienen. Wie zich daar aan houdt is een fatsoenlijke mens die goed met andere kan omgaan. Het getal 11 staat naast die 10 geboden. Het getal 11 geldt voor iemand die geen maat kan houden (Mateloosheid) en leeft in zonde. Het is een duivelsgetal zei men vroeger. In de middeleeuwen werd het getal 11 gebruikt om mensen aan te duiden die buiten de wet en gebruikelijke leefregels leefde, zeg maar a-sociale uit die tijd die leefde en handelde zonder God of gebod.

De 11e van de 11e is een belangrijke dag. Dan begint voor de carnavalsvierder het seizoen, die datum is niet zomaar gekozen. Vanaf de 11e van de 11 is het precies 40 dagen tot de aanvang van de winter, vanaf Kerstmis is het 40 dagen tot aan Maria lichtmis (2 februari), dat is teven de vroegste dag dat carnaval kan vellan. En tevens de vroegste dag als vooravond van de vastentijd. Weer 40 dagen later is het Pasen en weer 40 dagen later is het Hemelvaart. Maar de stand van de maan, het eerste kwartier bepaalt wanneer dat juiste is.

De Prins heeft zijn Raad van Elf. Een Raad die verwijsnaar de gelijkenis van iedereen die meedoet in het vastenavond gebeuren. Iedere mens heeft evenveel rechten (en plichten)  als de andere. Niemand hoeft onder  te doen voor de ander.

De vastenavond is door alle mysterieuze zaken en tradities een schitterend feest dat in vroegere jaren ook om 11 uur 11 op zondagmorgen begon, maar omdat dan de mis werd gehouden in de Sint Servaa en men de missen niet wilde verstoren is men naar 12 uur gegaan. Dan schieten de Templeers 11 maal met het Momuskanon.

Jan Janssen

Bron: De Ster, Jan Janssen. Foto's John Kerkhofs

eine terök