|
De Merret:
De Merret in Mestreech had roond 1900 ‘n väöl
belaankrieker functie daan allewijl.
Nao de Vriethof, is de merret ’t bekinste plein vaan Mestreech.
De Merret waor vaan aajdsheer ’t middelpunt vaan de stad. Vanaof de
Middeliewe woort d’r zoe oongeveer ederen daag ‘ne merret in
Mestreech gehawwe.
Neet allein op de groete Merret, mèr ouch op versjellende aander
pleinsjes in de stad. De ambachsliede in de stad regelde alles veur
die merrete. De plaotse, d’n tied en wee daor wát moch verkoupe. Op
die merrete kóste neet allein de inwoeners vaan Mestreech mèr ouch
de lui vaan boete de stad en de boere hun spölle verkoupe. Die
verkochte miestal graon, vie (bieste), brandhout, eier, wien, en
mèlk. Zie kóchte ouch spölle op de merret, die ze op ’t platteland
neet kóste koupe. Spölle zoewie beer, keerse en meubels. De mieste
spölle dieste op de merrete kós koupe woorte in versjèllende
hoeveelhede verkoch. bösselke, peursike of hemfelke.
Graon dat op de graonmerret woort verkóch, woort verkóch per sjépel.
Dat waor zoe’n 28 liter. Brandhout woort miestal per centenaar
verkóch. Dát waor zoe’n 50 kilo. Wien kóste koupe per aanker, wat
mèr liefs 40 liter beteikende. Gelökkeg bestoont d’r miestal ouch de
meugelekheid um slèchs eine liter te koupe, dát númde ze ‘ne mèngel.
Väöl straotnaome doen us nog herinnere aon de lokaal merrete die d’r
in vreuger jaore woorte gehawwe. De Graonmerret, Vèsmerret,
Ezelemerret, Keesmerret, Vèrkesmerret, Moosmerret en zoe miejer.
Sommige naome zien jaomer genóg verdwene …...
In de loup vaan de jaore is de Groete Merret dèks op de sjöp
gegaange, obbenuits ingeriech en weer oonderste bove gedreijd, mèr
noe levendeger daan oets.
Tot roond 1900 woort in Mestreech door väöl lui Frans gesproke.
Frans waor sjiek en de behoors tot de beter lui, este die taol
machtig waors.
Mèt Frans kóste voeroet en laog 'n gewèldege touwkoms veur diech ope.
Daorum is 't mèt miech bliekbaar noets gèt gewore en höb iech 't
bliekbaar noets good begrépe ...
De groete weekmerret woort ieuwelaank op zaoterdag gehawwe, mèr
woort roond 1875 versjove naor de vriedagmörrege. Op deen daag
trokke de boere vaan
Sint Pieter, Heugem, Amie, Lummel, Wolder en
aander umligkende dörrepe naor Mestreech um hun waor te verkoupe.
Dèks ginge ze veurtot de merret begós, nog evekes naor de mès in de
Slevrowwe of de Servaos.
 Nao aofloup, es ze alles verkoch hadde, woort de
opbrings in koloniale waor umgezat, zoe wie koffie of touwbak. De
handel woort veurnaomelek door mooswiever gedreve. Groof vrowluij
met bijpassend taolgebruuk.
De mooswiever zörgde ouch veur behuurlikke euverlas. Ze droge dikke
rokke tot op de groond en es ze mooste plasse waor ut ’n algemein
gebruuk um mèt de bein oeterein te goon stoon en zoe hunne pis de
merret op te laote loupe.
De staank waor neet te fele, um euver hygiène nog mer neet te
spreke. De Heilige Geis gats waor ’n geleefde pisplek.
Ut verveur vaan de koupwaor naor de merret gebaorde op versjellende
menere.
De allerermste die ziech gein baj en wagel kóste leiste, pakde de
kuul, eerappele of sókkerkrote in in hunne sjólk of rok. Dèks woorte
körf mèt waor op de rögk of aon d'n errem gedrage. De hondekaar waor
‘n populair transportmiddel. Flinke, groete bieste trokke de houte
kare veuroet. Ut moot ’n hèls kebaal zien gewees; 't kabaal vaan
iezere ben, de blaffende hún en hun kekende baze.
Nao aonkoms op de merret woort de waor aofgelaoje, de hoond de
mojlkórref aongedoon en mèt ‘n kettel aon de kaar vasgemaak.
Noe vinde veer zoegèt mishandeling vaan hún. Vreuger waor 't veur
väöl boere 'n kwestie vaan euverleve en stoont men heibij neet stèl
....
Good dat zoegèt noe verboje is ... |
