Gevelkunst Tongersestraat

Muurschildering Roland Topor Tongersestraat;

Op zaterdag 10 december 1988 is het Kunstwerk naar een ontwerp van de in 1997 overleden Franse kunstenaar Roland Topor ter herdenking van 40 jaar mensenrechten onthuld door Burgemeester Philip Houben. Een blijvende oproep om schendingen van mensenrechten, waar ook ter wereld, aan de kaak te stellen. Met die boodschap luidde burgemeester Philip Houben van Maastricht de onthulling in van de gigantische muurschildering aan de Kakeberg in Maastricht. Het was die zaterdag precies 40 jaar geleden dat de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens aanvaardde. Omdat die rechten in veel landen nog steeds met voeten worden getreden, wilde ook de gemeente Maastricht een bijdrage leveren aan de strijd tegen die schendingen.
Ze stelde 70.000 gulden beschikbaar om een muurschildering te maken om de burgers blijvend op de dreiging van fascisme, racisme en apartheid te wijzen. Op een gevel van zo'n 125 vierkante meter werd een door Roland Topor gemaakt affiche door drie Limburgse kunstenaars, John Prop, Anne-Hilde Bruining en Arjan van Dam nageschilderd .

Het oorspronkelijke ontwerp maakte de Franse kunstenaar voor Amnesty International.
Aan de onthulling van de muurschildering, ging een stille fakkeltocht door de Maastrichtse binnenstad vooraf.
Daaraan namen zo'n 200 mensen, onder wie het Maastrichtse stadsbestuur, deel. Bij het schilderij, dat een mannenhoofd voorstelt waarvan de rnond met een hamer wordt weggeslagen om zo uit te drukken hoe de mens monddood wordt gemaakt, werden korte toespraken gehouden. De plechtigheid werd afgesloten met het ontsteken - door burgemeester Houben - van een kaars. Een kaars met prikkeldraad omwikkeld. Het herkenningsteken van Amnesty International. Foto uit Jaarboek Maastricht 1988 blz.63.

In 2024 zal de muurschildering een algehele restauratie krijgen die zal worden uitgevoerd door Arjan van Dam em John Prop. Ze zullen zeker voor 10 december 2024 klaar zijn, dit is namelijk de internationale Dag van de Mensenrechten. Dit jaar (2024) is het precies 75 jaar geleden dat op 10 december 1948 door de Verenigde Naties de Universele verklaring van de Rechten van de Mens werd ondertekend. (Bron: Thuis in Maastricht)

Naor Bove

Foto 08-04-2017 John Kerkhofs

De uitvoering van de muurschildering (er is een dikke maand aan gewerkt) had nogal wat voeten in de aarde.
Het oorspronkelijk ontwerp is een pentekening. Het bleek onmogelijk de vele zwarte pennenkrasjes uit te vergroten.
De muurschildering zou dan voor een groot deel bestaan uit zwarte balken. Door tussenkomst van conservator Ad Petersen van het Stedelijk Museum in Amsterdam gaf Topor de drie jonge Maastrichtse kunstenaars toestemming zijn ontwerp na eigen inzicht weer te geven op de muur.
Het gigantische werk werd uitgevoerd door John Prop, Anne-Hilde Bruining en Arjan van Dam.

De Franse kunstenaar toonde zich zaterdag tevreden met het resultaat. Topors schilderijen en boeken geven de realiteit op harde wijze weer.
"Deze man wordt het onmogelijk gemaakt om te praten". Dat is hard, meestal wordt het monddood maken voorgesteld door een pleister op de mond te plakken. Maar dan bestaat altijd nog de mogelijkheid geluid te maken, binnensmonds te praten.
Ik heb de harde werkelijkheid willen weergeven," aldus de kunstenaar in een toelichting. Bij het uitvoeren van het werk bleek een boom op het pleintje voor de gevel in de weg te staan. Een voorgewende ziekte zou de gemeente het wapen in de hand moeten geven om de boom om te zagen. Zover kwam het niet. Een in allerijl gevormd actiecomité wist de boom op het nippertje te redden. Ook van Roland Topor mocht de boom blijven staan.

‘Vragen door Groen Links’

Op 27 maart 2009 heeft GroenLinks Maastricht vragen gesteld aan het college van B&W over de slechte staat waarin het mensenrechtenmonument aan de Kakeberg te Maastricht verkeert. De muurschildering naar een ontwerp van kunstenaar Roland Topor is beschadigd, onder meer door graffiti. GroenLinks heeft het college verzocht het monument te herstellen.
"Deze muurschildering staat symbool voor de vrijheid van meningsuiting en rechten van de mens. Een plek om trots op te zijn", aldus burgerraadslid Gert-Jan Krabbendam namens GroenLinks. "Op vele plaatsen van de wereld staan de mensenrechten nog steeds onder druk. Hier moeten we voortdurend aandacht voor vragen. GroenLinks is er dan ook voorstander van dat dit belangrijke monument zo snel mogelijk hersteld wordt." Aanleiding voor de vragen is de Antiracismedag van vorige week in welk kader verschillende activiteiten in Maastricht hebben plaatsgevonden rond het thema racisme en discriminatie. De jaarlijkse fakkeltocht eindigt traditioneel bij de muurschildering van Topor. Wethouder Jacobs heeft toegezegd dat het kunstwerk hersteld zal worden en men zal hiervoor een gerenommeerd atelier inschakelen.

Foto muurschildering rechts 07-03-2020 John Kerkhofs.

Bron: Dagblad De Limburger. Foto Jaarboek Maastricht 1988 blz.63 en John Kerkhofs.