Mariacongres 1947

Mariacongres 1947 te Maastricht.

'20.000 blokken internationale mariacongres 1947'

Één zin onder een foto die werd geplaats door Math Snijders met als onderwerp het Maria Congres Maastricht in 1947. John Hageman reageerde dat er met 20.000 mergelblokken uit de Roothergroeve een enorm podium op het Vrijthof opgebouwd.  Het was een walmuur met toegangspoort. (Poster links Ge Hurkmans op FaceBook)

Hierdoor was ik wel nieuwsgierig geworden, maar kon niet geloven dat er sprake was van echte mergelblokken. Ik heb ooit een foto van de Heiligdomsvaart uit 1916 gezien. Ik denk dat het dan ongeveer zo heeft uitgezien. (Foto rechts Nat-archief-29081947-fotvanEls-Anefo-filnr902-3301)

 

Het betreft de Internationaal Maria Congres gehouden in Maastricht 1947.

1940 Was het laatste congres. Door oorlog werd het congres verschoven. In 1946 heeft het bestuur van de Internationaal Maria Congres in een vergadering besloten dat gezien de talloze moeilijkheden op het gebied van huisvesting, verkeer, grensoverschrijding, deviezen enz. in 1946 geen Maria congres te houden. In de 2e helft van dit jaar zal worden nagegaan of 1947 gelegenheid kan geven het congres te houden.  Uiteindelijk werd besloten om van 3 t/m 7 september in 1947 een Internationaal Maria Congres te organiseren. Ernest Tilmans, kapelaan van Onze Lieve Vrouw van 1930 tot 1948 was ook een van de drijvende krachten achter het Maria Congres. Vanaf 1943 was Ernest Tilmans de initiatiefnemer van het project dat op verschillende plaatsen langs de OLV bidweg, op hoeken van straten en in gevels van huizen Mariabeelden werden opgesteld. Een aantal hiervan waren van de hand van de beeldhouwer Charles Vos (1888-1954).

In het Limburgsch Dagblad van 30 juli 1947 werd door de Secretaris Commissie Straatversiering dhr. J.G.Kuiper een oproep geplaatst met de vraag welke buurtverenigingen, straatcomite’s e.d. genegen waren ter ere van de Moeder Gods, bij gelegenheid van het a.s Congres te Maastricht, de in hun bezit zijnde straatversieringen tijdelijk af te staan, teneinde Maastricht in een passend feestkleed te tooien. Brieven met eventuele condities konden gestuurd worden aan het Algemeen Secretariaat Maria Congres 1947, Achter de Comedie 3 te Maastricht.

Ondertussen had de KLM heeft zich bereid verklaard om bij voldoende deelname ter gelegenheid van het bezoek aan het Internationaal Maria-congres, dat begin september 1947 in Maastricht wordt gehouden, te zorgen voor directe verbindingen van alle Nederlandse vliegvelden met het vliegveld Zuid-Limburg (Beek). Ook zullen er, zo nodig, buiten de gewone dienstregeling , extra vluchten worden ingelegd om in zo kort mogelijke tijd zoveel mogelijk deelnemers naar het Maastrichtse congres te vervoeren

Op 02 september 1947 verscheen een advertentie in het Limburgsch Dagblad van garage ‘De Valk’ om vooral de particuliere ondernemingen te steunen tijdens het Maria-Congres van 3 t/m 7 september op het traject Maastricht – Valkenburg – Hoensbroek door gebruik te maken van zijn gloednieuwe autobussen en touringcars met 30 tot 44 zitplaatsen.

De bariton zanger H.F.J Lemmens uit Valkenburg trad voor het eerst op als solist in een Maria oratorium, dat M. Niël componeerde bij gelegenheid van het Internationaal Maria-Congres. Graaf de Marchant et d’Ansembourg, kasteelheer van Neuborg die tijdens het congres H.M. de Koningin heeft vertegenwoordigd bij de ontvangst van de pauselijke legaat, Z. Em. Kardinaal de Jong. 

Op het Maria-Congres werd een ‘Massaspel’ gehouden, met ondersteuning van de balletgroep van Wally Haacke. Het opgevoerde stuk werd geregisseerd door Willem Tollenaar. op 3,4,5,6 en 7 september 1947 werd een spel vol Maria-devotie. Groots van opzet (1200 medewerkenden) voor enkele dagen reeds gedeeltelijk uitverkocht. Tijdig voorziening van kaarten gewenst. Uit alle richtingen extra trein- en busverbindingen. Voorverkoop van kaarten in bijna alle plaatsen van Limburg.

Op zondag 7 september zal een Mariale feeststoet vertrekken die wijlen Momus en Fons Olterdissen ere aan zal doen, een aantal praalwagens rijden mee, tal van afzonderlijke groepen zullen zich onderscheiden. Tot de meest merkwaardige onderdelen behoren wel: het miraculeuze ‘Zwarte Kruis’ van Wijk, waarmee de rozenkrans wordt aangevangen, en de door de Tegelse Passiespelers, met 500 deelnemers, uit te beelden groep der Kruisdraging. De regionale of gewestelijke vereerde heiligen zal men eveneens door de straten van het oude Tricht zien schrijden. Organisatoren schatten de lengte op 2 ½  kilometer en het aantal deelnemers op 3 a 4000 personen.

De versieringen op het OL Vrouweplein was een constructie in mergelsteen, met kolommen met daarop engelenfiguren, het fond wordt afgedekt met een tapijt van heidekruid. En dan verrijst er op het punt waar Maas en Jeker samenvloeien, vóór het Stadspark, een machtig Maria-Beeld, met voetstuk inbegrepen, 8 ½ meter hoog.

Natuurlijk komt de aloude Romaanse omwalling, met Helpoort en Pater Vinktorentje, dat wondermooie stukje middeleeuws Maastricht, onder het licht van reflectoren. Bovendien wordt op het bastion ‘De Vijf Koppen’ nog een kruisgroep opgericht. Boven het fort St.Pieter boven de kleurenwemeling van een tiental nationale vlaggen, verrijst een 10 meter hoog lichtend kruis. In het Stadspark aanschouwt men de vijf blijde geheimen, voorgesteld door speelgroepen, samengaande met muzikale illustraties.

 

De bidweg: elders op deze site wordt deze met foto's van de beelden toegelicht, klik op deze link.

Een belangrijke plaats binnen deze cultus wordt ingenomen door de zogenaamde 'bidweg', die volgens de legende door Maria zelf zou zijn aangewezen aan het begin van de 18e eeuw (zie bij Verering). De route ging van het (tweede) minderbroedersklooster in de Tongersestraat via de Bouillonstraat, Papenstraat, en Bredestraat naar het O.L. Vrouweplein, en vandaar via de Cortenstraat, Witmakerstraat en Kapoenstraat weer terug naar het klooster. Later, toen het beeld in de O. L. Vrouwekerk kwam te staan (vanaf 1837), was deze kerk begin- en eindpunt: O.L. Vrouwekerk, Cortenstraat, Witmakerstraat, Lenculenstraat, Bouillonstraat, Papenstraat, St. Jacobsstraat, Bredestraat, O.L. Vrouwekerk. In de loop van de tijd werden op verschillende locaties langs deze route Mariabeelden geplaatst, die echter later weer werden verwijderd. In 1943 werd, op initiatief van J. Froger en J. Brouwers opnieuw een Mariabeeldje geplaatst in een lege nis aan de Bredestraat. Dit initiatief kreeg bijval en tussen 1943 en 1950 werden in totaal negen beelden of beeldgroepen langs de bidweg geplaatst, de meeste in gevels van huizen. Het gaat om de volgende sculpturen (in de volgorde die J. Margry in 1950 aangeeft): 1 een gevelbeeld (gebakken klei, in verschillende kleuren geglazuurd, 160 x 77 x 16 cm) 'O.L. Vrouw van den Goeden duik', met een voorstelling van Maria die enkele onderduikers onder haar mantel verbergt, op de achtergrond een bom en een vredesduif; deze keramiek die vervaardigd is door de Maastrichtse beeldhouwer Charles Vos (1888-1954), is in 1946 aangebracht op de hoek Cortenstraat-Koestraat; 2 een gevelbeeld (gebakken aardewerk, in verschillende kleuren geglazuurd, 125 x 67 x 13 cm) 'Allerzuiverste Maagd bescherm uwe stad', eveneens vervaardigd door Charles Vos en in 1945 aangebracht op de hoek Witmakerstraat-Kapoenstraat; 3 een (niet gekleurd) Mariabeeldje van de beeldhouwer Stoeltjes, aangebracht op de hoek Kapoenstraat-Lenculenstraat; 4 een beeldje voorstellende Maria 'Zetel der Wijsheid', van de beeldhouwer Weerts, aangebracht op de hoek van de Lenculenstraat; 5 een vrijstaand beeld (Pouillenay-steen, 300 x 112 x 58 cm) van de 'Heilige Moeder Gods', eveneens vervaardigd door Charles Vos en geplaatst in het plantsoen bij het Paleis van Justitie; op het hoge voetstuk zijn een aantal vereerders weergegeven en de tekst 'Toon dat gij onze moeder zijt'; 6 een beeldje (geglazuurd aardewerk) van 'O.L. Vr. Sterre der Zee, Koningin van de Vrede', vervaardigd door Jean Sondereyker en aangebracht op de hoek St. Jacobstraat-Vrijthof; 7 een pietà (Maulbronner zandsteen, 60 x 39 x 22 cm) van Charles Vos, aangebracht op de hoek Vrijthof-Bredestraat in 1946; 8 een Mariabeeldje, 'O.L. Vrouw Hulp, der christenen', dat in 1943 als eerste werd aangebracht in een oude nis, maar later een andere plaats kreeg tegen hetzelfde pand in de Bredestraat; 9 een gevelbeeld van 'O.L. Vrouw Allerheiligst Hart van Maria' (hardsteen, 80 x 18 x 18 cm), dat eveneens is vervaardigd door Charles Vos en is aangebracht op de hoek Bredestraat-O.L. Vrouweplein; 10 na 1950 is nog een plaquette (gebakken klei, in verschillende kleuren geglazuurd) van Charles Vos aangebracht in de gevel van een huis in de Hondstraat, met een voorstelling van O.L. Vrouw Sterre der Zee ten halve en daaronder een zeilbootje in de woeste golven. Foto hierboven rechts John Kerkhofs Mariabeeld hoek Witmakersstraat-Kapoenstraat.

Mariamonument de 4 Bisschoppen: elders op deze site wordt deze met foto's van de beelden toegelicht, klik op deze link.

Naar aanleiding van het Mariacongres in 1947 werd onder voorzitterschap van Pastoor Tilmans een speciale subcommissie opgericht voor de oprichting van een Mariamonument. Dit zou volgens de wens van bisschop Mgr. Lemmens in Wyck moeten worden geplaatst om Maastricht bij de voorbijkomende reizigers en toeristen als Mariastad te presenteren. Er was al onderzoek gedaan naar een geschikte plaats en men was uiteindelijk uitgekomen op de kruising van de Stationsstraat en de Wilhelminasingel.

Het Maria-monument, zal worden vervaardigd door de beeldhouwer Albert Termote, ism architect C.v.Moorsel, beiden te Voorburg. Het monument zal vermoedelijk in 1952 gereed komen. 13 April bericht het Limburgsch dagblad echter dat het monument binnenkort verwezenlijk zal worden en geplaatst wordt naar een ontwerp van architect J.Brouwers !

Het Mariabeeld van de beeldhouwer Termote en de uitvoering is gegund aan de aannemers firma Ackermans uit Maastricht.

Foto links John Kerkhofs, de 4 bisschoppen op kruising stationsstraat en de Wilhelminasingel.

 

Het bestuur van het Maria-congres heeft een verslagboek doen verschijnen, dat in alle opzichten een kostbaar document geworden is. Het bevat niet alleen de voorgeschiedenis en het verloop van het Congres, het geeft bovendien de letterlijke tekst van alle spreekbeurten, die gehouden zijn. Door zijn rijke illustratie is het daarnaast haast een foto-album geworden, dat vrijwel compleet is, zo voornaam als het congres geweest is, zo voornaam is dit verslagboek. Tevens zal er een gedenkboek worden uitgegeven  met de titel “Zo was het Maria-congres”, het boek wordt uitgegeven door uitgeverij Winants uit Heerlen en bevat ongeveer 300 foto’s vervaardigd door F.Lahaye en J. Naseman. In het boek zijn de bijzonderste en meest treffende momenten der viering vastgelegd. De Limburgse dichter Paul Haimon, schreef een bloemig woord vooraf en verzorgde de korte verklarende teksten.

 

Beide boeken is anno 2020 nog steeds te koop bij boekhandelaren (2e hands)

(foto links Marcel Meerten via Facebook, foto rechts op website Curiosa

In de Luxor Bioscopen werden flitsen vertoond van het Maria Congres van Maastricht

 

Stukjes film Maria Optocht en overige restanten geplaatst door Hub Leufkens

collectie Limburgs Museum, catalogusnummer 0987.

80 jaar Rijk Roomse Leven in Maastricht 1912 – 1992

in fotovorm geplaatst door Stadswandelingen Maastricht

 

Bron:  Delpher Kranten, de Bidweg, website Bedevaart en Bedevaartplaatsen in Nederland,  foto opbouw Vrijthof Nationaal Archief, Mariazuil (pdf), poster Ge Hurkmans via Facebook, Foto's Mariabeeld en 4 Bisschoppen John Kerkhofs.

Nao Bove

 Aonvaank