|
Sphinx Boschstraot:
't Eind vaan de sjiech bei de Sphinx op de Boschstraot
Loods 5 is hielemaol “hot” in Mestreech,
Ederein heet de moond devaan vol …
Dees zaak met ’n industrieel karakter is gevesteg in de veurrmalige
Sphinx-febrikke vaan Mestreech.
Miejer daan 170 jaor laank woort hei eerdewerk geproduceerd. De
febrikke stoonte jaore laank leeg en weure noe gelökkeg door aander
bestumminge opgevöld. 
‘Ne iew geleije waor dees plek ‘t kloppend hart vaan ’t centrum vaan
Mestreech. Ellelange däög, slechte hygiène, kinderarbeid en lieg
loene. In dees umstandighede werkte einde 19e iew doezende
febriksarbeiders in de Mestreechse glaas- en eerdewerkindustrie.
Petrus Regout (1801-1878) waor vaan oersprunk handeleer in glaas- en
eerdewerk. Heer riechte versjèllende febrikke op, zoe wie ’n
nagelfebrik, ‘n glaas- en kristalblozerij, ‘n eerderwerkfebrik en ’n
geweer- en gaasfebrik,
De eerderwerkfebrik, opgeriech in 1836, waor de groetste en
belangriekste. D’r waor in gans Nederland in dee tied geine inkele
oondernummer de zoe’n groet industrieel imperium hat opgebouwd daan
Regout.
Roond 1860 waore d’r mer leefs 2000 werknummers in deens. ’t
Bedrievecomplex aon de Boschstraot telde bekans 60 febriksgebouwe
vaan soms wel veer of vief verdepinge hoeg. Heimet waor de
groetindustrieel de groetste werkgever vaan Nederland. De
economische situatie haverweegs de 19e iew waor in Mestreech wiet
vaan good te númme.
De stad kampte met ´t hoegste percentage “bedeilde” vaan gans
Nederland. De werkeloze massa leunde veural op de chariteit vaan ´t
Bòrgelek Ermbestuur en particulier instèllinge.
Met de koms van de nui febrikke woorte massa’s erm en ongesjaolde
arbeidskrachte aongenome. Neet allein manne, mer ouch (getrowde)
vrowwe en keender werkte van ’s mörreges vreug tot ’s aoves laat in
de stöbbetegge febrikke. Dees femilies woende door ´t groete
hoesvestingstekort, in väölste klein woenruimte boe wieneg leeg en
ventilatie waor. Groete vochtigheid, besmet drinkwater door ´n groet
tekort aon waterpoompe, slechte hygiène en epidemieë zoewie kollera,
waore aon de orde vaan d’n daag. De sterfteciefers vaan Mestreech
roond 1900 waor zier hoeg.
Este noe geis lounche op ’t daak vaan ’t Eifelgebouw in de skylobby,
of geis winkele in Loods 5 daanwel ’n fèlmke geis kieke in de Pathé
of Lumiere Cinema vergitste bekans wat ziech hei oets heet
aofgespäöld …..
Naor Bove |
