Opa Jam Vertélt

(Versjes en verhalen verteld door Opa Jam )

Één van mijn 'onuitputtelijke' bronnen is Eugene Schoenmaeckers, Eugene of beter gezegd 'Opa Jam' is gezegend met een geweldige woordenschat. Die woordenschat kan hij ook nog eens op een humoristische wijze neerpennen, en als dat nog niet genoeg is, doet hij het ook nog eens in het Maastrichts, veelal voor de familie of met de Sinterklaas , maar ook steeds meer voor de buitenwereld. Voor mij als Mestreechter Steerke een eer om zijn verhaaltjes, versjes en verdere uitingen op mijn site te mogen vermelden. 

Bij het stoppen van de schitterende website Kengkee van Iwan en Silvio betekende dit helaas ook een einde van het publiceren van zijn verhaaltjes en versjes op het internet. Voor het MestreechterSteerke echter een aanwinst. Op deze pagina zult u dan ook zo nu en dan verhaaltjes en versjes vinden van Opa Jam. Zijn verhalen kunt u oa lezen op de site van Heugem Randwijck, kengkee (gelukkig nog steeds in de lucht) en op de Gedichtensite van Wigo, verder regelmatig in het parochieblaadje van Heugem 'De Baorebinder'.

Natuurlijk moet je af en toe ook iets verwijderen, maar niet getreurd de verhalen en gedichten van OpaJam van de afgelopen jaren kun je  downloaden of lezen in PDF file, eenvoudig klikken op 2013 / 2014 / 2015 / 2016 / 2017 en/of 2018.

 

Väöl Leesplezeer!!

NOSTALLEGATIE 

Gistere leep iech euver de Sjaanderweeg  De weeg dee in vreuger jaore begós bij kaffee Claosens op de splitsing vaan de Bergerstraot en oetsjeide bij d’n euverweeg. De kaffee had e terras belag mèt kiezel en gemeubileerd mèt iezere täöfelkes. Ronne. De drei puu lepe geboge oet nao de groond. De steul waore gedeiltelek vaan iezer en de rögkleuning en zit waore vaan hout.Gehiel inklapbaar. Prachtege buim gaove nog ‘ns ’n extra cachèt aon de beeldvörming. Door de weeks waor de kaffee neet altied ope, mer Zoondags ´s mörregens altied. Nao de Hoegmès woort hij minnege kaartspeul-oorlog oetgevochte. Ezele ,mer ouch en veurnaomelek tóppe. De op veer plaotse oontstande deuke in ´t taofelblaad waore ´t bewies .` Iech pas`, klink ´t nog in mien oere en dao achteraon kom daan de voesslaag um ´t accent op d´ne daod te lègke..Um twie oor woorte de kinder gesjik um de Pa´s vaan hunne financiële oondergaangk, in de vörm vaan rundsjes beer, te redde. Mèt e stök sjókkolaat veur ´t keend,  woort d´n tied dee Pa te besteie had, get opgerek. De hinnesop die Ma edere zoondag maakde moosde nog eve wachte…..Oonderwijl gaof Pa ’t keend nog e stök……!

Es iech vaanaof nommer daarteg op de Sjaanderweeg riechting de Martinussjaol in Wieck leep in die jaore ,kaomste langsTrui Kooymans, de greuntewinkel,en Sjèls de tummerfebrik.Veur de poort ´n handkaar en binne waor altied eine ,dee vaan aofvalhout kleppers veur us maakde. Einmaol veerdeg ,iers de oonderkante aofbranne Nouw daan hadste de bèste kleppers vaan de ganse sjaol.En mer houwe demet, totste de blaore tösse d´n vingers had. En mer zwejje mèt die ‘kleppe’.

Oonderweeg nao sjaol doge veer ouch wel ´ns ne sumpele vörm vaan ‘kloet goeje.Eder ´ne sjoene Maoskei in de han en al laopend goeie de kei vaan d´n aandere perbere te rake. Gevolg, te laat op sjaol en thoes kraogste ze daan op d´n kl……te.. De broeders die lès gaove kóste jummers niks veur ziech hawwe. Alles woort doorgeblajerd………….!en /of in ’t rapport vermeld..

Daan ’s winters mèt kloompe door de sjnie. Ouch get watste allewijl neet mie mètmaaks.´Ne lijdens-weeg. Este vaan hoes gongs maotste 1.60 mtr. lengte.Waorste koelek oonderweeg waore dao al gauw 5 tot 8 cm bijgekoume. De sjnie kloonterde z’ch vas oonder d´n kloompe.De ‘gooj’sjeun stoon-te thoes in de kleierkas!! Vaan d´n inkele woort ´t uuterste gevraog .Umklinkend nao links en rechs gaof ouch weer zoeväöl vertraoging , tot deez kier de Mès in de Martinuskèrk woort gemis.En hup bij Mèsseverzuim weer e striepke op ´t report debij.Nein,´t waors ech` lije`mèt ’n lang ij  in deen tied.

In miene Liegere Sjaoltied laoge ouch de sjuilkelders nog op ´t Keuningsplein en tösse de Passerel en de groete euverweeg. Wie veer ´ns op ´ne Goonsdag sportdaag hadde op de pepierfebrik, pa wèrkde dao en d´n oorlog waor nog flink aon de geng, kraoge veer es kinder  lekker sop um aon te sterke.  Wie veer vaan de sportdaag en de lekker sop op de trökweeg waore nao hoes , woort zjus de Spoorbrök gebombardeerd.Me broor en iech höbben  us toen lètterlek de plenkskes oonder eus veuj oetgeloupe.Pa had vaan plenkskes vootoonderzètsels gemaak. ’n Aandere naom kóste veer veur die kunswerke vaan Pa neet verzinne. Aon de zijkant sleuven en daordoor,ouch weer zellevers gefisternölde reemkes. Bij normaal gebruuk hadste gein probleem, mer bij ´t trèkke vaan e sprintsje umdat ein of aandere agressor ´t op de luikes had veurzeen , dao had Pa neet opgerekend. Ein `oonderzètterke` verloor iech en d´n aandere leet los en kós  iech al rennend  mètsjnappe.De sjuilkelder in en veileg waore veer….. Mèt ein plenkske minder oonder mien veu.Dat wel.

En dee prachtege , staotege euverweeg.Twie kier twie grote slaagbuim en twie kier twie kleine.Noets örgens aanders gezeen.Wat höb iech dèks stoon te loere es de stoomlocomotieven hun ketels völde. mÇt water.Dèksel vaan de ketel aof , sjloek debove dreije en daan stroomde ´t water ´t masjien in.. Groete stoomwolke oetstoetend vertrok heer daan weer . Prachtege techniek.

Zoonder water geine stoom en zoonder stoom bleef de locomotief stoon

Aon eine kleine euverweeg stoond ´t ieskräömke vaan Venezia. Meineg döbbeltsje is ´t sigarekiske(geldkis) verdwene. Later , wie iech groeter waor ,uhem,  stoond heer bij de ambachsjaol in de St Maartenslaon.Vaan häöm koch iech mien ierste sigrèt. Old Mac veur 5 cent. Heer maakde ziech steinriek daomèt.Neet vaan miech allein netuurlek. Vaanoet de speulplaots rende de haaf sjaol nao ziene greun roeie/wit/greune  bakfiets dee ´t model  had vaan ´ne kano en glunderend gaof heer ´t gevraogde.Thei Venezia , de fritteboer in de Lieg Barakke , de straot boe ouch de St.Martinussjaol laog en de Aloisiussjaol , leep ’t nao sjaol neet bepaold störm. Wee had indertied 25 cent um ’n tuut friet te kinne betaole, De zoondagscent waore neet touwreikend.  

`´t Controlere vaan  de temperatuur vaan ´t vèt doog heer door dr ´ín te spije.´t Sisgeluid waor bepaolend. Dat waor vreuger gans normaal. Rita op de Toongersestraot doog dat ouch…!!

´t Bovenstaonde geit diech allemaol door de kop, wandelend euver de weeg boe m’n  awwershoes stoond en nog steit. Esof ´t gistere waor. Wat ‘ne prachtege tied..ACHTERAOF.

Blikske stampe, kokerelle, reipe, verstöpperke, moerbokke, litse, knikkere, voetballe en GOVIE bal in rope es ´ne pelitiemaan zich op ziene fiets leet zien. Toen kraog d’n deender respek.Dat hadde veer vaan Pa en Ma wel mrespek.Dat hadde veer vaan Pa en Ma wel mètgekrege. Eve sjuive veur peerd en kaar, es gezin nao de kèrk goon, mèssendeender en /of koerzenger zien. Bij ´t verstöp-perke speule oet de väörtuintsejes gejaog weure. Prachtege häögenisse , boe iech persoenlek vaan vin dat die,  oondaanks deen gooje welvarende tied boe veer noe  in leve, door miene kop mage blieve`speule`……………………….

 Opjam Gène

Naor Bove

De Viefpuntige Staar vaan Mestreech

 

De Staar sjijnend euver Mestreech

Te vinde op Logo en vlag

En vaan Wolder tot aon De Heeg

weurd ze  hiel hoeg geach

 

Ze is gries/wit , verleech en straolt

Euver alles in  de ganse stad

Zie is ‘t , die  de sfeer bepaold

In wat Mestreech  heet en oets had.

 

Ouch De Geis die dreug zie oet

Bringk ‘t euver op groet en klein

Dat geit  noets mie droet

’t Is e geveul in  lief en  brein

 

Eus prachtege Staar heet vief punte

Zoeget wie ’n Hotèl vief stare

Mer die  mote mèt  aonbejinge  stunte

Um al hun klante te vergare.

 

Eus  Staar hoof dat neet te doen

Zie trèk lui mèt häör leech vaan wiet  boete de stad

Mèt doezende tegeliek , eder seizoen

Die ‘oetstraoling’ heet ze altied gehad.....

 

’t VIZIETESTEERKE :

 

Vaan gebouwe ,Kaffees,pleine alles mèt sfeer.

’t Is genete vaan s’mörgens tot s’aovends ouch op straot

Gezèlleg, mèt koffie e wijntsje of gleeske beer

Bestraold door’t leech vaan Mestreechs fabrikaot !

 

 Opjam Gène

 

DOSEERLEECHTE

 En mer wachte veur  ’t stopleech

Ederein wèlt zoe geer nao Mestreech

Um kemissies te doen of nao hun werk te goon

Dat maag, mer ze mote iers hij e tiedsje stoon.

 

Gezete in d’n oto,  wèlle ze wijer ,nao de stad

Mer este dao steis höbsten ’t  al gauw gehad.

En mer wachte veur dat roed stopleech

Zoe kump ‘nen mins toch noets in Mestreech

 

Sjei toch ‘ns oet mèt dat stopleech dosere

Hove de minse ziech neet mie te sjaggernere

Geachte Wèthawwer veer zien ‘t beu

Stop daomèt .De lui zien ’t  meu !!

 

Opjam Gène

 

DE BOUMHUT                                     

Zo. De  steine peedsjes dweers door de nui aongelagde moostem waore klaor. ’t Zaog good oet voond iech zellevers. Neet perfek, mer dat hoofde neet. Este mer neet in de modder hoofs te trampele es ’t hiemelwater ’t land  heet bevochteg.  Ze  höbbe zoe wie zoe de intentie um sjoenpa  ampa en pa neet te euverbelaste. Ze,  zien de awwers vaan mien twie jongste kleinkinder. Zie höldegen ’t princiep ; Beter hiel lang e bitsje werrek daan hiel kort väöl. En iech staon dao netuurlek veur de volle hoonderd percent achter.

Get oonkroed oetdoen en daan e teske koffie oonder ’t aofdaak. E stökske spitte en daan …e teske koffie  staond,  mèt ’t gereidsjap ligkend aon mien veuj. Plentsjes verplante en daan e gleeske fris  neve de daan nog leeg krouwkaar. . ’t Hoofaofval opruime en daan…. Daan eindelek e pèlske....en nog eint , oonderwijl eus werrek bekiekend en beoordeilend...

’En Slivvenhier zaog ouch dat ’t good waor’.

Op die mominte ,es veer zoe bijein zitte, weure miestal ouch de nui ideeje veur in d’n hoof gebore. Zoe ouch tijdens  ein vaan die  koffiepooses ’t veureg jaor.

De kleinzoon waor wel gecharmeerd vaan ’n boumhut had heer gezag. Wie de femilie op ’n camping recreëerde had heer ore in zoe’n   hoesvesting veur  de jongere jäög doorgebrach. Hoeg in ‘nen boum   had heer ziech köstelek geammezeerd.

Hunnen hoof  had genóg buim die veur  zoe’n bouwsel  in aonmerking zouwe kinne koume. Oeteindelek veel de käös op ‘ne proemeboum. De stam waor neet al te fors mer in us beleving waor heer wel gesjik . Aofgeloupe week waor ’t zoe wiet. De moostem waor gereid zoe-es gezag veur beplanting en inzejje. Dus kóste v’r  noe aon de hut beginne.

Geine vaan us twieje – de sjoenzoon en iech - had ouch mer einege ervaring mèt zoe’n apparaat. Ouch neet mèt tummere. Iech höb oets geperbeerd ’n kas inein te fitsernölle. ‘ne Ganse bouwmerret aon hout in hoes gehaold . En sjrouve en negel boeste e gans clubhoes mèt inein kós zètte en wie iech nao weke sjaggernere  klaor waor leek ’t euveral op behalve op ’n kas………

Trök nao de hut.

Iers  mer ‘ns beginne mèt de basis vaan ’t bouwwerrek. ’t Vluurke. Dat moot degelek zien en veural waterpas  ligke. Ouch belaankriek;  ‘t Moot  tege euverdaodege belasting, zoe-es springe en stampe , bestendeg zien. Veer bleve mer hout aonsleipe en hadde nao get sorteerwerrek  daan toch de gesjikte baddinge en plaanke oetgezeumerd. Nao hiel get dink- ,  zeegwerrek  en ‘ne meter plaoster ,  hadde veer ’t vluurke gereid.  Veur de res vaan de hut sjoot deen daag geinen tied mie euver. Veer waore mörreg.

“Geleutege wat geit deen tied toch snel este zoe bezeg bis” veroontsjöldegde  veer us veur us eige tekortkouminge. ‘nen Echte  sjrienewèrker had in deen tied  mesjien wel drei vaan die bouwsels inein getummerd. Mèt dat versjèl dat heer minder plezeer gehad vaan zien werrek es veer vaan de basis vaan us vluurke…..

Gistere belde iech mien kleidochter mèt de vraog of pappa nog weier waor gegaange mèt ‘eus ‘ boumhut. “Jao zeker ampa” zag ze,vrij vertaold ze sprik jummers nog altied Nederlands,“Jao zeker, de zijkante stoon al en d’r zit evels ouch al ’n vinster in “ Iech wis neet wat iech hoort.  “Knap he, ampa “, zag ze ouch nog tot euvermaot vaan ramp. Vertwiefeld  naom iech deil aon deez conversatie. Wat heet de sjoenzoon dat iech neet höb…. Wach get. Iech weet ’t al.

Iech höb mien dochter  indertied e book euver ’t bouwe vaan boumhutte kedo gedoon. Zouw heer dat s’aovends evels geleze höbbe en dao get vaan höbbe gelierd ?  Zellevers höb iech dat book zoe dèks ingeloerd mer dao oeteindelek niks vaan opgestoke. In dat soort beuk stoon altied veurbeelde  die gaaroets neet euvereinkoume mèt dien ideeje. En de boum dee debij steit  höbste  neet in d’nen   hoof….    Daan hèlt ’t veur miech al hielemaol op. Zjus wie in ’t verkier. Es ze dao mèt umleidinge beginne – dus aofwieke vaan wie ’t iers waor – weet iech ’t ouch neet mie.

Wie daan ouch. Iech bin benuid  of de kleinzoon mèt zien vrundsjes ’t bouwsel astrein op pries stèlle. Iech zeen ’t al veur mich : Lèdderke op lèdderke aof en dao tösse in ‘keet ‘make in de hut.  Wied eweg vaan ’t geblieb vaan de computer mèt zien oonbenöllege späölselkes.

Aonstaonde ampa’s. Iech höb ‘nen tip. Höb geer  ‘nen hoof?

Plant daan , wied veur d’n tied dat geer  dink  ampa te weurde,   e buimke in euren  hoof. E buimke dat oetgreujd tot ‘ne fikse boum!  Höb geer al ‘ne boum  dee daoveur in aonmerking zouw kinne koume , zeeg ‘m daan neet um. Mès ‘m good bij zoedat heer ‘ne flinke stam krijg en dikke zijtek.  Verrekes zien ’t veurbeeld vaan boe good mèste  touw  kin leie.. Goej gein aofvalhout mie weg. Geer zalt ’t hel nudeg höbbe .

En daan………?

Jaore later  es de vraog nao ’n boumhut kump vaan ’t  kleinkeend    geluif miech , nao ‘get’  werk  mèt zoon of sjoenzoon, is ‘t allein mer genete.  

Same mèt ama, zittend in d’nen hoof mèt e lekker pèlske oonder handbereik. En ’t kleinkeend; Trepke op trepke aof.........

Opjam Gène

Naor Bove

De Persessie

 

Nog wied eweg vaan rösaltaor

Mer toch al sjoen en klaor

Huur iech de sjoene klaank

Vaan  Gregoriaanse kèrkzaangk

 

De Herremenie  väörop sjoen in gelid

In uniform  vaan  gooje  snit

’t Bestuur , mèt laksjeun aon ,hiel sjiek

En hoege zije in de hand,  antiek.

 

Kemuniekentsjes, blommebleedsjes

D´n hiemel,monstrans en kèrkleedsjes

Veendele, gróppe beientere

Weite  us , geläövege, te imponere.

 

Dit moot blieve. Maag noets verdwijne

Dat Slivvenhier  zoe zie leech liet sjijne

Euver  de vröchte  vaan ‘t akkerland

Dat Heer us gaof in oonderpand...

 

Opjam Gène

 

 
Naor Bove
Eugene heeft ook een boek uitgebracht getiteld 'De Kaafmouze'.

Beschrijving

Eugène Schoenmaeckers (1937) schrijft al jaren met veel passie in 't Mestreechs. Voor de familiekring, maar ook voor www.kengkee.nl en voor de Baorebinder, het huis-aan-huis blad van Heugem.
Zijn geuzennaam dankt hij aan kleindochter Fleur, die de naam Opa Gène niet kon uitspreken, en er Opajam van brouwde.
Deze bundel bevat 60 eerder gepubliceerde columns, verhaaltjes en gedichtjes.
Een lang gekoesterde wens, om de liefde voor de Maastrichtse taal te delen met zoveel mogelijk lezers, gaat met dit boekje in vervulling.

Boe zeet me kaafmouze tege verleef praote?
Boe kin d'n eine met d'n aander 't bèste euverweeg?
Boe dach geer stoont mien weeg?
Netuurlek... in eus sjoen stad Mestreech!

te bestellen via de site van Mijn Bestseller.

Naor Bove

HeugemRandwijck Nieuwsrubriek                    Kengkee                    Gedichtensite Wigo

eine terök