Waterpoomp op de Merret

(Waterpomp op de Markt)

Monumentale waterpomp Maastricht.

Deze waterpomp, daterend uit 1824, is de enige monumentale waterpomp die Maastricht nog rijk is. De pomp is in drie delen opgebouwd uit gekapte natuursteen. Het onderste gedeelte, de sokkel stamt uit de 17e eeuw, is 1.10 meter hoog en staat op een bordes, gemaakt van maaskeien en is 4 X 4 meter groot.

Het tweede gedeelte is 1.60 meter hoog en heeft aan de zijkant een smeedijzeren zwengel, waar men vroeger het water mee naar boven pompte.

Tenslotte is er een globeachtige kopstuk, ca 70 cm hoog, met aan de voorzijde een vijfpuntige ster met het jaartal 1824.

De waterpomp heeft altijd gestaan aan de achterzijde van het stadhuis. Tengevolge van wegverbeteringen en reconstructie van de Markt is de pomp in 1960 verplaatst naar het marktgedeelte, gelegen tussen Nieuwstraat en Muntstraat.

Het machtige Maastrichtse stadhuis rijst statig achter de anderhalve eeuw oude pomp omhoog.

Markt 1910 Rechts op foto de pomp

Naor Bove

Aan het eind van de 17e eeuw deed de waterpomp in Maastricht zijn entree.
Gezet op waterputten, die met een gewelf werden afgesloten. Buren konden met een waterpomp via buizen watertappen uit eenzelfde put. De openbare waterputten werden door de gemeente voorzien van een waterpomp. Aanvankelijk plaatste men waterpompen in het voorhuis, maar al gauw op de achterplaats.
Rond 1800 kende Maastricht ruim 140 openbare waterpompen. Op particuliere adressen werden door de bewoners/eigenaren bovenop de daar reeds aanwezige privé waterputten, waterpompen geplaatst.
Vaak werd om de pomp een houten pompkast gebouwd

 

Sinds 1887 is in Maastricht een particulier waterleidingnet aanwezig. De loden waterleiding deed zijn intrede en daardoor verdwenen de openbare waterpompen uit het straatbeeld. Omdat door de huiseigenaren echter geen waterpompen bij de verhuurde woningen werden geplaatst, besloot de gemeente omstreeks 1879 de openbare waterpompen die waren verdwenen weer gedeeltelijk te herplaatsen. Dit bleef echter beperkt tot het hoger gelegen gedeelte van de stad.

Het onderhoud van deze openbare waterpompen stelde echter niet veel  voor en rond 1888 waren er dan ook meer waterpompen in onbruik geraakt dan dat er functionerende waterpompen waren.

Het aantal stadspompen liep door de aanwezigheid van de loden waterleiding steeds sneller terug.
In 1903 waren in Maastricht nog maar zes functionerende openbare waterpompen aanwezig.

Echter niet iedereen had toen een aansluiting op de waterleiding. De eigenaren van de huizen waar de arbeiders en armen in woonden, waren niet genegen om geld uit te geven voor de aanleg van de waterleiding in die huizen. Daar het aantal werkende openbare waterpompen nog maar beperkt was, moesten ook nu veel bewoners steeds verder lopen om hun water te halen.

 

Op de Markt te Maastricht staat momenteel nog de enige overgebleven historische stadspomp.

In heel Maastricht is muv Limmel verder geen historische waterpomp of ander model waterpomp ter herinnering aan dat verleden, aanwezig.

Naor Bove

Bron:Boek Beeldig Maastricht,Frans Boetskens Boek H.E.M., site Theo Schumulder, Foto: MestreechterSteerke, internet

eine terök