(Augustijnenkerk- St.Jozefkerk)

De Augustijnenkerk / St. Jacobskerk / D'n Awwe Stiene:

Zoals zoveel kerken in Maastricht heeft deze ook een nieuwe bestemming gekregen, van Kapel naar Kerk, fouragemagazijn, school, komediezaal voor het garnizoen inclusief voorstellingen met paarden om vervolgens  te worden verbouwd naar tentoonstellingsgebouw, nachtclub, repetitieruimte Mastreechter Staar, schouwburgzaal voor Julius Ceasar (2009) en uiteindelijk naar wat het nu is, een speelparadijs voor kinderen van fa Funville tot 2014, vanaf 2015 is het de huisvesting van 'Rebelle' die er een evenementenlocatie voor 800 personen van heeft gemaakt.. En zelfs in 2020 ivm de Coronacrisis waarbij deze verplicht gesloten moest blijven omgetoverd tot overdekte groetenmarkt voor de Maastrichtse ondernemer 'De Bananenbokser'. Maar eerst de geschiedenis:

Toen Sint Maternus in de vierde eeuw, als bisschop van Trier en Keulen, in deze streken het geloof verkondigde, bouwde hij een kapel ter ere van Maria waar, vandaag de dag, de Mariastraat uitkomt op de Kesselskade. In deze kapel - Maria ten Oever geheten - zouden met name de schippers Maria hebben vereerd en zo zou, in Maastricht, de eeuwenoude devotie tot de Sterre der Zee zijn ontstaan. Een verhaal te mooi om waar te zijn en het is, helaas, te mooi.

Die kapel nu - en dat is wel een historisch feit - werd met kerkhof en nog een huis, kort na 1600, aan de Augustijnen door het kapittel van Onze Lieve Vrouw gratis ter beschikking gesteld. Waarna de paters, in 1609, van de bisschop van Luik en de hertog van Brabant toestemming kregen er een klooster te bouwen. De stad schonk voor de bouw 8.000 gulden en honderdduizend bakstenen en nogmaals 1500 gulden en driehonderd mergelblokken. Dat niet het eerste van de Augustijnen in de stad zou worden. Reeds in 1254 bedienden zij een kapel aan de Vismarkt. Vanwaar ze hun convent, twintig jaar later, verplaatsten naar de Bokstraat die is verdwenen toen daar het kanaal gegraven werd. Kerk en klooster raakten, echter, in de 16de eeuw zo in verval dat nieuwbouw noodzakelijk werd. Waarvoor de paters, in 1586, een andere plaats vroegen. Ze mochten dan beschikken over de kapel Maria ten Oever die, later, werd afgebroken toen het nieuwe klooster, in 1650, helemaal gereed was gekomen en met een eigen kerk verrijkt zou worden. Inderdaad verrijkt want de kerk werd na die van de Jezuïeten de tweede in Maastricht in de stijl van de vroege barok. Een kerk zelfs van een voorbeeldige Vlaamse barok die model mocht staan voor de later Brigitinessenkerk te Brussel.

De Augustijnenkerk kwam tot stand dankzij vooral de vrijgevigheid van graaf Hendrik Huyn van Geleen, commandeur van de Balie Biesen der Duitse Orde. Wiens wapen dan ook kwam te prijken hoog in de prachtvolle gevel van baksteen en mergelblokken op een voet van Naamse steen. Rijk voorzien van pilasters, geprofileerde lijsten, voluten, guirlandes en ander beeldhouwwerk. Met het stadswapen boven het royale rondboogvenster, de stadsster die vroeger verzilverd was, een medaillon met Madonna en Kind en een vlammend hart omzwermd door engelenkopjes. Boven de kerkdeur is het opschrift te lezen: D.O.M. Beatae Mariae, SS. Pontificibus Augustino et Huberto Sacrum 1659. Het jaar waarin de, aan de H. Maagd en de H.H. Augustinus en Hubertus toegewijde kerk werd afgebouwd om dan op 27 mei 1661 door de Luikse wijbisschop J. A. Blavier te worden ingewijd.

Het interieur van de eenbeukige barokkerk, met een houten tongewelf in gipswerk, was al even rijkelijk ingericht. Met ondermeer drie altaren met kolommen van marmer - elk een schilderstuk bevattend van de beroemde Vlaming Quellinus - die, in 1796, met alle kerkmeubilair door de Fransen zijn weggehaald toen ook het Augustijnenklooster werd opgeheven. Kerk en klooster werden fouragemagazijn. Waarna de kerk, in 1825, van een verdieping werd voorzien en school werd. Tot 1830 dan toen de Fransen de kerk voor vier jaar weer in gebruik namen. De kerk diende, vervolgens, als comediezaal voor het garnizoen en er werden zelfs voorstellingen met paarden gegeven. Daarna werd de kerk weer school tot het gebouw aan de Herbenusstraat klaar was. 'Op sjaol goon op d'n Awwestiene' was destijds verre van een compliment en een teken van welstand, integendeel. Het was een stadsarmenschool en kinderen die, in de ogen der ouders althans, niet oppasten werden gedreigd voor straf naar de Awwestiene te worden gestuurd.

Voordat de kerk, na de Eerste Wereldoorlog, parochiekerk werd is het gebouw nog voor de uiteenlopende doeleinden ingericht: als stadstekenschool, als school voor kinderen der Belgische vluchtelingen en als distributiecentrum voor voedsel. Kerk en wat van het klooster nog resteerde waren, inmiddels, dermate vervallen dat restauratie dringend nodig was. Het klooster bleek niet meer te redden en werd, op een deel van de voorgevel na, afgebroken.

Nao Bove

In 1920 kregen de architecten Marres en Sandhovel de opdracht de kerk grondig te restaureren en met een koor te vergroten. De Awwestiene zou de kerk worden van de op 7 mei 1918 opgerichte parochie van de H. Joseph. Welke werd afgesplitst van de parochie van Sint Matthias die tot ongeveer elfduizend zielen was uitgegroeid. In 1947 had de Sint Josephparochie nog, welgeteld, 2.584 parochianen. In 1960 waren het er nog slechts 918. De parochie werd daarop, in 1962, opgeheven. De kerk bleef nog enkele jaren geopend om dan, op 8 november 1964, te worden gesloten. De leeglopen - de Maastrichtse binnenstad was weer een 'dode' kerk rijker. .. Tien jaar later startte, in 1974, een restauratie - onder de leiding van de architecten Harry en Pieter Koene - waarvoor reeds in 1963 de eerste plannen op tafel waren gelegd door de Beheerscommissie voor de Sint Josephkerk onder de geestdriftige leiding van bankdirecteur J. Bartels. Van de vroegere en stijlvolle inventaris - uit verschillende Limburgse kerken vergaard - waren de banken naar de Sint Guilelmuskerk gegaan en de kruiswegstaties van Charles Vos naar Scharn. Het merendeel van het meubilair bleef, evenwel, gehandhaafd: het houten barokaltaar - met een geschilderde kruisafneming van Godefridus Maes (1649-1700) - en de beide bijbehorende zijaltaren uit de kerk van het Brabantse Berlicum, de eikehouten preekstoel in de Lodewijk XIV-stijl uit de kerk van Horst, de communiebank uit 1800 uit de kerk van Horn, de biechtstoel uit ongeveer 1700 uit de kerk van Limbricht met twee bijpassende biechtstoelen van recentere datum en de twaalf gesneden borstbeelden van de apostelen en een buste van Sint Augustinus uit de Onze Lieve Vrouwekerk maar oorspronkelijk afkomstig uit de Sint Nicolaaskerk. Terwijl de verheerlijking van Maria in rococo stucwerk op de triomfboog boven het koor eveneens in vroegere luister werd hersteld. In welk koor, uit 1920 dus, zich het enige gebrandschilderde raam van de kerk bevindt. Door Huib Luns, de vader van dé Luns, vervaardigd ter herinnering aan de eerste pastoor van de Sint Josephkerk K. Receveur. Alle andere vensters bevatten heldergetinte glas-in-Iood-raampjes zodat de witte kerkruimte werkelijk baadt in een zee van licht.

Op 2 april 1976 heropende de bisschoppelijk vicaris mgr. L. Meertens de Awwestiene die daarmee werd opengesteld voor culturele manifestaties, variërend van een fototentoonstelling tot een koorconcert. In 1991 vereniging en repetitielokaal van de Mastreechter Staar die de kerk in ca 1998  ontdeed van de resterende kerkelijke inventaris, zodat zij enkele avonden per week kon worden verhuurd als disco, de Nightlive. Tot uiteindelijk op 3 december 2010 wordt het speelparadijs voor kinderen 'Funville' geopend.

Het hoofdaltaar ging naar een kerk in Nieuwstadt, de twaalf houten apostelbeelden na restauratie naar de kruisgang van het klooster aan de swalmerstraat in Roermond, de zijaltaren naar de bisdomdepot. In de Mariastraat bevindt zich de voormalige pastorie van sint-jozefparochie (1922) met de gevelsteen waarop afbeelding van het vroegere kloostercomplex te zien is.

Rome (Van onze correspondent) 28 augustus 2006 – De Nederlandse rk-geloofsgemeenschap heeft gisteren in de kerk der Friezen in Rome een bijzonder geschenk van de Limburgse Stichting Sint Servaas in ontvangst genomen. Het gaat om de granieten doopvont van de gesloten Augustijnenkerk in Maastricht. Volgens de Maastrichtse deken Matthieu Hanneman bevat de Friezenkerk nu eindelijk een duidelijke verwijzing naar Limburg. Dat was volgens Hanneman hard nodig, want het Nederlandse kerkje vlakbij het Sint-Pietersplein was naar zijn smaak ‘te Hollands’.

Nao Bove

Interieur met inventaris van de Augustinuskerk. Detail van de preekstoel in Lodewijk XIV-stijl. Houten barokaltaar met 17de eeuwse

 schildering van Godefridus Maes.

Geopend door wethouder John Aarts. Een binnenspeeltuin voor nul- tot 12-jarigen is natuurlijk kindvriendelijk.
Het is er veilig, spannend en uitdagend.
Maar een binnenspeeltuin die ook nog oudervriendelijk is, die moet haast wel een hit worden.
Want welke ouder die ooit zo’n indoorspeelpaleis heeft bezocht, kan zich niet herinneren dat hij zich in onmogelijke bochten moest wringen om ‘gezellig’ samen van de glijbaan te zoeven?
En welke overbezorgde ouder stond niet tussen al het opgepropte speeltuig zijn rug te bezeren om erop toe te zien dat de vierjarige niet van grote hoogte naar beneden kletterde?
Om daarna plichtmatig met het kleine grut friet en kipnuggets naar binnen te werken.
Dat is straks allemaal verleden tijd. Tenminste, als we de kersverse bedrijfsleidster Danäe Borger van Speellounge FunVille moeten geloven. "Niet alleen de speeltoestellen zijn ruim en breed van opzet", belooft ze. "Ouders kunnen straks ook in onze brasserie tapas eten en een goed glas wijn drinken." Kijk, daar worden pappa’s en mamma’s blij van. En hebben ouders zin om een paar uur kindvrij te winkelen in de Maastrichtse binnenstad? Dan is dat is ook geen probleem.
Borger: "Zij maken gebruik van de kinderopvang in FunVille en hebben zo de handen lekker vrij."
Speellounge FunVille is het neefje van het Amsterdamse Speelpark TunFun.
Borger: "FunVille wordt met opzet geen speelpark genoemd omdat het luxer van opzet is: een lounge dus."
Volgens Borger, die voorheen assistent bedrijfsleider bij TunFun was, wordt het oude kerkgebouw opgedeeld in drie speelgebieden.
"Er is een 'maxi-attractie' voor kinderen van vier tot twaalf jaar, er komt een apart gedeelte voor peuters en ook voor baby’s is er een afgescheiden speelplek.
Zo is er voor ieder kind voldoende plezier te beleven."
Hoewel de gebruiksvergunning nog niet is afgegeven, denkt Borger ongeveer vijfhonderd gasten in de Awwe Stiene te kunnen ontvangen.
Op 1 december 2010 opent FunVille de deuren. Het wordt een groot feest waar Borger nog niet veel over wil vertellen, maar er komen 'bekende Limburgse artiesten.'

Een ‘speellounge’, een overdekte speeltuin voor kinderen tot 12 jaar met de naam FunVille. Die moet komen in de ‘Awwe Stiene’, de voormalig Augustijnerkerk aan de Kesselskade. Voor zangkoor en eigenaar MastreechterStaar is in de nieuwe opzet geen plaats meer in de Awwe Stiene. Het verhuist voorlopig naar de Maastricht Music Hall. Initiatiefnemer Edward van der Marel uit Loenen aan de Vecht zegt al jaren bezig te zijn met het zoeken naar een goede locatie voor zo’n kinderattractie, die een Maastrichts ‘neefje’ moet worden van TunFun in Amsterdam. Daar realiseerde hij een speel- park van 4000 vierkante meter in een oude autotunnel onder het Mr. Visserplein in het centrum van de stad. „De inrichting van de Augustijnenkerk zal kwalitatief hoogwaardiger worden”, meldt Van der Marel. „Ik hoop op 1 mei open te kunnen.” De gemeente liet gisteren weten Van der Marel snel te laten weten of een vergunningaanvraag zin heeft. „Omdat het een monument is, vergt behandeling zes maanden.” Het is de bedoeling om de kerk-speeltuin elke woensdag tot en met zondag van11.00 tot 19.00 uur en in de vakantie elke dag open te hebben. Het pand krijgt een horecahoek en voor ouders komt er een‘oppasservice’ van enkele uren. „Dan kunnen de kinderen spleen en de ouders winkelen”, licht Van der Marel toe.
De Mastreechter Staar repeteerde gisteravond voor de laatste keer in de ‘AwweStiene’. Het koor verlaat de kerk‘met pijn in het hart”, zegt voorzitter Emile van Helsland van de Stichting Huisvesting Mastreechter Staar en bestuurslid van het koor. „Maar onze vaste lasten in de kerk waren veel te hoog en er stonden sinds NightLive stopte geen inkomsten tegenover.” De Maastricht MusicHall wordt voorlopig de nieuwe repetitielocatie. Van Helsland: „We hopen op termijn een geschikte nieuwe zaal te vinden, bijvoorbeeld de Lambertuskerk of de Timmerfabriek. De MastreechterStaar hoort in het centrum en een repetitieruimte zal een koor van 140 mannen en een koorklas fatsoenlijk moeten kunnen huisvesten.”

Vanaf oktober 2020 komt een pop-up locatie in de voormalige kerk ‘D’n Awwe Stiene’ , deze geniet tegenwoordig vooral bekendheid als de evenementenlocatie Rebelle. Rebelle is een onderdeel van de EMG groep, gerund door Danny Keppels. Nu er vanwege de coronacrisis geen grootschalige evenementen in de ruimte kunnen plaatsvinden, is Keppels voor de herfst- en wintermaanden op zoek gegaan naar een alternatieve invulling. ,, Omdat we er helaas niet van mogen uitgaan dat we die de komende maanden wel mogen verwachten, moesten we wel op zoek naar alternatieven. Daarom ben ik blij in de samenwerking die we met de Bananenboxer hebben gevonden. Aangezien dit gebouw ook de bestemming ‘retail- en detailhandel’ heeft, was dit ook voor de gemeente Maastricht in orde.” De versmarkt is geopend van dinsdag tot en met zaterdag van 10 tot 18 uur. Normaal gesproken tot de eerste maanden van 2021. Daarna hoopt Keppels zich weer langzaam maar zeker te kunnen focussen op de corebusiness van zijn evenementenlocaties. 
Nao Bove

                               

Links de Awwe stienen 2018 rechts de Awwe stienen 2020 als overdekte 'popup' groentemarkt..

bron: artikel Funnville Michelle Koek, De Limburger 26-10-2010, Dr. C. W. Mönnich in 'De kerk in het midden', 1976, Boek Historsche Ecyclopedie Maastricht. Sites: MestreechOnline, Mastreechter Staar, ckplus monumentensite, ppsimons, ,ansichtkaarten, gemeente Maastricht,Stiftung Forschungsstelle Glasmalerei, kerkgebouwen in Limburg, funville, Rebelle. Foto FUNVILLE en John Aarts: Aron Nijs foto FUNVILLE:Annemiek Mommers, foto Awwe Stiene buiten en Bananenboxer John Kerkhofs, ZW foto's  Maastricht in oude ansichten.