|
In Den Ouden Vogelstruys |
Café In den Ouden Vogelstruys: Het aantal malen dat ik binnen ben geweest is op twee handen te tellen, ik was meer voor La Cave, Höfke, TufTuf, Ohio en Old Dutch. De Struys was in mijn ogen wat voor 'ouder' publiek. Maar dat de Struys één van de oudste cafe's is die Maastricht rijk is dat staat vast. Hier links nog zonder terras voor de deur, dus het vrijthof is later wat opgeschoven. De 'bekendste' en oudste Café van Maastricht bevindt zich aan de Oostkant van het Vrijthof op de hoek met de Platielstraat. De huisnaam De Struys komt in de archieven voor het eerst voor in het jaar 1474. De eigenaar Peter in den Struys of misschien één van zijn voorgangers, hanteerde waarschijnlijk een struisvogel als uithangbord. Vermoedelijk bezat hij een logement. Daar is geen bewijs voor, maar het lijkt een voor de hand liggende conclusie. Mensen konden elkaar vinden door de huisnaam. Deze werd vaak afgeleid van het beroep dat de eigenaar beoefende. Aangezien de meeste mensen niet konden lezen en schrijven, werd de huisnaam verbeeld op uithangborden. Een bord met een struisvogel verwijst waarschijnlijk niet naar de handel in pluimvee. Deze vogelsoort kwam immers niet voor in Maastricht. De struisvogel, een dier uit exotische landen, zal gekozen zijn om de vele pelgrims over te halen bij hen te overnachten en niet bij één van de vele andere logementen aan de Vrijthof. In de Middeleeuwen kende Maastricht namelijk nog niet het gebruik van huisnummers. de unieke ligging tegenover zowel bedevaartskerk van Sint Servaas als het Servaasgasthuis, was de" Stroys "al sinds 1450 een herberg. Door de centrale ligging van het hoekhuis, en de unieke sfeer die er heerst, wordt de Vogelstruys in de volksmond ook wel de "hoeskamer vaan Mestreech" genoemd. Dus er werd altijd al een pot bier gedronken in de Struys. De naam komt voort uit het feit dat in de Sint Servaaskerk relikwieën liggen in struisvogeleieren. Verder stond in het wapen van Sint Servaas ook een struisvogel afgebeeld. Toendertijd was de uitbater van het logement of herberg of gelagkamer marketing technisch zo slim dat hij pelgrims die Maastricht bezochten voor die relikwieën naar zijn zaak wist te trekken door de naamkeuze.
De huisnaam is nooit
een vaste familienaam geworden. Dit was overigens wel in de
Middeleeuwen gebruikelijk. Vanaf de vijftiende eeuw namen mensen een
vaste achternaam, voorheen veranderde deze naam naar gelang het
beroep van de man als hoofd van het gezin. De Struys was de
achternaam van verschillende bewoners. De naam is waarschijnlijk
geen vaste achternaam geworden, omdat de eigenaren en uitbaters van
het pand elkaar relatief snel opvolgden. De meeste families hebben
het huis niet langer dan twee generaties in hun bezit gehad. |
In den Struys was
een houten huis, gebouwd in het begin van de vijftiende eeuw. Het
huis werd gebouwd op de kelders van het stenen huis dat voorheen op
de plek van de huidige In den Oude Vogelstruys en het eerste huis
aan de Platielstraat lag. Dit huis wordt voor het eerst vernoemd aan
het begin van de dertiende eeuw; waarschijnlijk was het toen al oud.
In de vroege Middeleeuwen waren stenen huizen in Maastricht
zeldzaam, daarom werden ze als zodanig uitdrukkelijk vernoemd in
verkoop- en verervingaktes van onroerend goed. Het stenen huis aan
de Vrijthof heette
Schönecken. Het dankte zijn naam aan de
eigenaren, de heren van Schönecken. Schönecken was een dorp en een
burcht in de Eifel. Het Maastrichtse huis diende als stadsresidentie
van 1264 tot 1353. Later werd het huis enkele decennia bewoond door
de heer Hendrik van Schutdorp. Over hem is weinig bekend, net als
over de reden voor het afbreken van het stenen huis om er vervolgens
een vakwerkhuis voor in de plaats te bouwen. Op de kelder van het
voormalige stenen huis werden twee nieuwe gewelfde kelders van steen
gebouwd. Hierop plaatste men een indrukwekkend houten geraamte van
vierentwintig meter diep en minstens vijf verdiepingen hoog, waarvan
twee zolders. Het houten huis had een dak dat naast de huidige
Struys ook de eerste vier huizen van de Platielstraat bedekte.
Vermoedelijk was De Struys een typisch koopmans- of handelshuis. De
grote zolder bood genoeg opslagruimte voor weefgetouwen. |
In de negentiende
eeuw heeft De Struys vele eigenaren gekend: onder andere een dokter,
een betaalmeester, een controleur
op de heffing van wijnaccijnzen, renteniers, rijksambtenaren,
spekslagers en spoorwegambtenaren. Mogelijk heeft De Struys vanaf
het midden van de negentiende eeuw gediend als logement. De meeste
eigenaren hebben deze zaak dan moeten runnen naast hun andere
werkzaamheden. Er is geen bewijs voor een regulier gebruik van het
pand als herberg tot ver in de negentiende eeuw. |
In 1955 werd de kanonskogel zichtbaar die in de voorgevel zit onder het meest rechtse raam. In 1996 werd er een bronzen plaquette ter gelegenheid van de renovatie van de hand van Appie Drielsma bevestigd aan de zijgevel van In Den Ouden Vogel Struys in de Platielstraat In 1997 kreeg In den Ouden Vogelstruys de titel 'Café van het jaar' Het Struyskommitee die ieder jaar weer het 'Preuvenemint' organiseert heeft er al meer dan 25 jaar haar thuisbasis.
2009 was In den Oude Vogelstruys bijna afgebrand, door toeval werd de smeulende brand op tijd ontdekt en kon het worden voorkomen waar men vroeger bang voor was en waardoor het oorspronkelijke houten huis door een stenen huis heeft vervangen. Wilt u meer over de historie van de Struys te weten komen, dan is er in de Struys een boekje te koop met alle historische feiten over deze gedenkwaardige locatie. Of te bestellen bij St. Historische Reeks Maastrichts Silhouet No.2 'De Vogelstruys'. |
Bron: Vogelstruys, Zicht op Maastricht, Foto: John Kerkhofs en internet. |