uitvinder van het lichtgas
Jan Pieter Minckelers (1748 - 1824)

Jan Pieter Minckelers is gedoopt op 2 december 1748 in de St. Nicolaas kerk, welke was gesitueerd aan het 'Onze Lieve Vrouwenplein' te Maastricht. Zijn grootvader was een dokter en z'n vader bezat een apotheek in de 'Herenstraat'. Zoals zo veel zonen van de welgestelde middenstand, werd hij geschoold door de Jezuïeten, dicht bij zijn ouderlijk huis. In 1764 vervolgde hij zijn studie in Leuven, waarna hij diaken werd.

Nederlands natuurkundige en apotheker; studeerde natuurwetenschappen aan de Leuvense Universiteit, waar hij in 1771 werd benoemd tot hoogleraar. Na de uitvinding van de luchtballon (1783) verzocht Louis Engelbert van Arenberg (1750-1820), heer van Heverlee, hem te zoeken naar een lichte, goedkope gassoort, die warme lucht of waterstof kon vervangen. Door fijngestampte steenkool te verwarmen vond hij (samen met Van Bochaute) op 1 oktober 1781 wat hij "brandbare lucht" noemde. Op 21 november 1783 steeg de eerste met dit gas gevulde ballon op in het park van het kasteel te Heverlee bij Leuven en kwam 25 kilometer verder in Zichen neer. Reeds in 1785 verlichtte Minckelers herhaaldelijk zijn auditorium met het door hem gevonden lichtgas.

Wegens het conflict tussen de universiteit en Josef II moest Minckelers zijn professoraat opgeven. Hij keerde in 1789 terug naar zijn geboortestad, waar hij zich als apotheker vestigde. Hij toonde ook belangstelling voor meteorologie, geologie en paleontologie. Zijn beschrijving van de beenderen van de fossiele mosasaurus werd door Cuvier benut.

Later was hij docent natuur- en scheikunde aan de Ecole Centrale te Maastricht, welke door de Fransen gesticht was Van 1801 tot 1815 was Minckelers lid van de lokale raad van Maastricht. In 1816 voegde hij zich bij de Academie van de Wetenschap te Brussel. Kort daarna kreeg hij een beroerte. Hij stierf op 4 juli 1824 op de leeftijd van 76. Dertig jaar na z'n dood construeerde de stad Maastricht de eerste gasleiding. In het begin diende dit alleen als straatverlichting. Vanwege die gebeurtenis is de Herenstraat vervangen door Minckelersstraat. Veertig jaar hierna werd op z'n sterfdag een gedenksteen voor z'n geboortehuis geplaatst

Het standbeeld

In 1902 heeft zich een comité gevormd, wat voor ogen had om een gedenkteken op te richten ter nagedachtenis van die grote Maastrichtenaar.

Het beeld op de Markt (Boschstraat) is ontworpen door Bart van Hove uit Amsterdam en bij de firma Verbeyst te Breussel in brons gegoten. Oorspronkelijk had men het voornemen om het beeld te plaatsen voor het stadhuis op de markt, maar bij raadsbesluit 4 maart 1904 werd de ingang van de Boschstraat aan de markt als staanplaats aangewezen. Het beeld werd op 10 juli 1904 onthuld. De onthulling werd uitgevoerd door de toenmalige gouverneur Ch. Ruys de Beerenbroeck, in de aanwezigheid van de stadsschutterij met een groep koperblazers de Maastrichter Staar en vele andere Maastrichtse verenigingen en honderden Maastrichtenaren. Het is het eerste standbeeld van Maastricht, uitgevoerd in brons. Jan Pieter Minckelers is afgebeeld in priesterkleding (een toga was juister geweest) en in zijn linkerhand houdt hij een altijd brandende gaspijp.

Met zijn uitvinding staat Jan Pieter Minckelers aan de wieg van de vele toepassingen van gas waar we vandaag de dag nog profijt van hebben. En waarmee Nutsbedrijven Maastricht haar klanten al 150 jaar van dienst is. Beeldhouwer Bart ten Hove ontwierp een standbeeld van Jan Pieter Minckelers. Dit werd op 10 juli 1904 onthuld op het kruispunt Boschstraat/Markt. Bij raadsbesluit van 14 juli 1904 werd de schenking van het beeld aan de Gemeente Maastricht bekrachtigd. Uit de gasleiding van het standbeeld brandt symbolisch een eeuwige vlam.