2015 & 2023

(Kasteel Borgharen bezoek 2015 en 2023)

Kestiel Haeren in Borgharen

Op een andere pagina op deze website kunt u alles lezen over het verleden en de bewoners van het kasteel Haeren oftewel Kasteel Borgharen in het plaatsje Borgharen bij Maastricht. Het zou een film kunnen zijn of anders een prachtig kinderboek, het verhaal van Ronny Bessems. Ronny is geboren in een van de huizen aan de overkant van het kasteel, zijn opa was er werkzaam en zodoende was Ronny vaak te vinden in en rond het kasteel en speelde zijn favoriete spelletje 'ridder'. Hij droomde om eerdaags 'kasteelheer' te zijn. Het kasteel kwam in vele handen die niet altijd even respectvol omgingen met het cultureel erfgoed. Door geldgebrek werden meubels en schilderijen die verbonden waren met het kasteel verkocht met als hoogtepunt twee schedels van de voormalige bezitters Philibert en Aleyda d'Isendoorn à Blois waar de doodskisten in (Foto hierboven links 2015 rechts 2023) de crypte onder het kasteel werden bijgezet. Philibert d'Isendoorn à Blois was kolonel in het leger van Frederik Hendrik en commandant van de vesting Maastricht en kocht het kasteel in 1648. Hij was blijkbaar van plan om de rest van zijn leven te blijven, want hij liet alvast een grafsteen maken voor in de plaatselijke parochiekerk. Helaas veroverde de Franse koning Lodewijk XIV Maastricht en werd de stad weer katholiek en mocht hij als protestant niet in de kerk begraven worden. Doordat platenstudio Marlstone van Beppie Kraft archiefruimte nodig had werden de kisten verplaatst tot ze in 1990 werden opgeruimd. De schedels werden via EBAY verkocht. Men hoopt dat de doodskisten ergens in de tuin zijn begraven. De schedels werden uiteindelijk teruggevonden in Zwitserland en teruggekocht.

In 2015 mocht ik met een aantal vrienden een fotobezoek brengen aan het kasteel waar de restauratie pas in de kinderschoenen stond. Alle deuren die niet op slot waren mochten we openen en de kamers erachter betreden,  toen was ik al onder de indruk van het kasteel. Nu anno 2023 (juli) kreeg ik de gelegenheid middels enkele personen uit onze straat om weer rond te lopen echter nu met een gids. Ongelofelijk hoeveel werk er is verzet geworden in acht jaar, de muur rond het kasteel was klaar, de muren in de gracht was klaar, het boothuis(je) en de sluis die de kasteelgracht met de 'Kanjel' verbindt is klaar en men verwacht dat de slotgracht dit jaar nog gevuld kan worden. Men is nu bezig met de brug te herstellen aan de achterzijde en zodra deze klaar is kan het water terug in de slotgracht. Dat zal een mooi plaatje geven. De gids maakte het extra boeiend en de uitleg van de aanwezige vrijwilligers maakte dat je nog meer respect kreeg voor de gedane arbeid. De planken op de vloer worden bijv. niet met een schuurmachine geschuurd, nee dit gaat met staalwol en schuurpapier anders gaan de nerven weg. In de kelder bij een van de vele open haarden waar twee sfinxen (half vrouw, half adelaar)in ware verwerkt zijn de koppen vernield, niet door baldadigheid maar door een van de eigenaren, de kinderen waren bang voor de koppen ! In de 'wapenkamer' genoemd naar de familiewapens die in de balken onder het plafond zijn verwerkt staat een grote open haard met een kop van een ridder bovenaan, de kop van de ridder kijkt je niet aan en dat betekent weer dat deze afgebeelde ridder hoog aanzien genoot. Dan kregen we nog uitleg over een van de teruggevonden geschilderd panelen waar een verliefd koppel afgebeeld was, de man speelt op een instrument en de vrouw zingt. Op de schilderij staat een partituur geschilderd, na bestudering blijkt dit gecomponeerd te zijn door een Italiaanse componist Nicollò Piccinni genaamd. Foto rechts kelder met open haard en de sfinxen, links 2015, rechts 2023.

Foto hierboven toegang tot de sluis van de kanjel om water naar de slotgracht te leiden. Foto links 2015, rechts 2023.

naor bove

Op 12 maart 2015 verscheen een artikel in het Dagblad De Limburger/Limburgs Dagblad een artikel dat de restauratie van het kasteel zo'n vijftien jaar gaat duren en rond de 10 miljoen euro zou gaan kosten, in 2023 is wat betreft de duur van het project met zo'n 15 jaar verlengd aldus de gids. De restauratie wordt uitgevoerd door tientallen vrijwilligers van alle leeftijden. IN 2003 kocht Ronny Bessems het ernaast gelegen uit 1651 stammende hoeve en restaureerde deze volledig en runt nu een bed & breakfast. Voor de restauratie heeft men de Victor de Stuersprijs gewonnen. Maar stiekem wilde hij eigenlijk het kasteel. De aanschafprijs was destijds 18 miljoen, na veel omwegen lukte dan toch het schijnbaar onmogelijke ! Nadat oa Monumentenzorg, Limburgs Erfgoed ervan afzagen om het zich te ontfermen over het kasteel en omdat de bank ervan af wilde meende ze dat Bessems de enig geschikte eigenaar was. IN 2014 werden Ronny en Amal Bessems de eigenaren, ze kochten kasteel Borgharenuiteindelijk voor één euro.

Foto hierboven achterzijde van het kasteel, de brug. Foto links 2015, rechts 2023.

Het kasteel was vies en verloederd maar afgezien van de in 1985 door de bliksem getroffen en afgebrande rechtertoren nog in goede staat. Een aantal kamers waren helemaal verbouwd om er appartementen in te maken en zodoende al hun karakteristiek verloren. Wandschilderingen en ornamenten zijn meermaals overgeschilderd, alle doorgangetjes   tussen de kamers waren dichtgemetseld.

Het grootste verdriet is wel dat de mooiste kamers integraal verkocht zijn. De salon, de Chinese kamer met zijn kleden en schilderingen en de Chambre Romaine.

Bessems zet alles op alles om ze te traceren en indien over te kopen of te kopiëren. Zijn enige doel is het kasteel te redden van de ondergang en het zoveel mogelijk terugbrengen in originele staat. Zoals vroeger een kasteelheer zijn personeel had heeft Ronny Bessems een heel leger vrijwilligers om zich heen en waarnodig wordt professionele arbeidskrachten ingeschakeld.

En het mooiste is dat de kasteelheer zijn handen even vuil maakt dan de vrijwilligers, misschien zelfs meer!!

Foto links, muur in oude staat 2015, rechts 2023 gerestaureerd.

1985 was voor het kasteel een rampjaar, niet alleen sloeg de bliksem in de rechtertoren. ook de op maat geschilderde doeken van Pierre-Michel de Lovinfosse met de afmeting 3,5 bij 2,8 meter uit de Grote Salon waren verdwenen. Per toeval kwam Ronny Bessems, de bewaker van het erfgoed , ze op het spoor. Door een eerdere grote geldinzamelingsactie zijn er negen van de tien doeken inclusief de lambrisering teruggekocht, voor de tiende is nog 30.000 euro nodig. Dit geld wilt men middels een crowdfundingcampagne bijeenbrengen.

Momenteel worden er iedere zaterdag rondleidingen gegeven om 10.15 uur en om 13.15 uur. Reserveren is noodzakelijk. Zie de website van Kasteel Borgharen.

Kosten 5 euro per persoon.

Foto rechts, de blauwe kamer is weer blauw, voorheen wit/roze. Links 2015 rechts 2023.

Nog een woord van dank aan Math Reneerkens en de gids.

We hadden een boek van Mathias Soiron die mede de hand heeft gehad aan enkele meubels en ornamenten meegenomen en aangeboden aan de gids, deze was er zichtbaar blij mee en het boek zou een plekje krijgen in de bibliotheek van Kasteel Borgharen.

naor bove

Bron website: Kasteel Borgharen, De Limburger, Foto’s John Kerkhofs.