Mestreechter Geis

De Mestreechter Geis oftewel de Maastrichtse Geest:

Staat op het pleintje bij de Stokstraat (Kleine Stokstraat)
Het beeldje is gemaakt door de in Haarlem geboren kunstenaar Mari Andriessen. Het is een speels, charmant, zwierig en Bourgondisch figuur, eigenschappen die de gemiddelde Maastrichtenaar ook nu nog kenmerken. Het beeld is ongeveer 1.30 meter hoog en het is op zondagmiddag 20 mei 1962 in het bijzijn van de jubilaris onthuld. (Foto links John Kerkhofs december 2023)

Op zondagmiddag, 20 mei 1962, onthulde de Heer Léon Schreuder, in zijn functie van vice-voorzitter van het jubileumcomité een speels, charmant en zwierig beeldje genaamd ‘’Mestreechter Geis’’, dat een jubileumgeschenk was van de Maastrichtse burgerij aan de toenmalige Burgemeester Mr. W Baron Michiels van Kessenich, die in dat jaar zijn 25-jarig ambtsjubileum vierde.

Op het gelijkvloerse bordes van 1 x 1 meter staat dan ook gebeiteld: ‘’De börregerei van Mestreech aon häöre Börregemeister Baron Micheels van Kessenich es aondinke aon zien zellevere zjubeley 1937 – 1962’’. De onthulling vond plaats in het bijzijn van velerlei autoriteiten, een goed gemutste burgerij, de harmonie ‘’Ster der Toekomst’’ die het Limburgs volkslied ten geboorte bracht en de Maastrichtse fanfare Sint Jozef (‘’St. Joezep’’) die het Maastrichtse volkslied ‘’Jao diech höbs us aon ’t hart gelege’’ speelde. Het beeldje, in brons gegoten door de firma Binder te Haarlem, is 1.30 meter hoog. Het staat op een 87 cm. hoge zuil, die is afgedekt met een 62 cm. brede en 30 cm. hoge uit lavasteen gekapte blok.

Hoe komen we aan het beeld van de Mestreechter Geis ? Het verhaal gaat dat het jubileumcomité  naar Haarlem was gegaan om bij de populaire beeldhouwer Mari Andriesen iets te gaan uitzoeken. Maar wat bleek, de goeie man haad helemaal geen atelier vol staan met kunst waar je (zoals bij Ikea) iets uit het rek kon trekken. Daar stond alleen één beeld, een Harlekijn!

U moet weten: Andriessen was net terug uit Italië en had daar een voorstelling gezien van Commedia dellárte gezien. Hij was zo onder de indruk van zo'n Italiaans stuk tot hij daar iets wilde mee doen. Vooral het einde van dat stuk waar alle spelers hun maskers afzette, dat moment wilde hij vastleggen. Als je goed kijkt naar het beeld dan kunt u zien tot het net zijn masker heeft afgezet en dat hij de sabel opzij heeft zitten. Men ging terug naar het jubileumcomité, die vonden het maar een raar cadeau, een harlekijn voor de Burgemeester van Maastricht! Maar toen zei Andriessen, dan noemt u het toch niet zo!

Ze maakte toen maar De Mestreechter Geis daarvan. Een term die kwam uit de Maastrichtse versie van Frau Luna van wijlen Lou Maas  ' Drei Mestreechtenere nao de Maon'. De Mestreechter Geis staat daarvoor als een speels en charmant figuur. De Mestreechter Geis verwijst ook naar onze chauvinisme, de opmerkelijke mix van Bourgondische en zakelijke levensopvatting. Je hebt het wel of je hebt het niet!

Toen Andriessen hoorde wat ze met het beeld wilde doen, vond hij het beeld dat hij had gemaakt helemaal niet passen. Hij heeft toen een nieuw beeld gemaakt en dat is de Geis die er nu staat. Er wordt gefluisterd dat het jubileumcomité zelfs met Andriessen het Maastrichtse nachtleven is ingedoken en dat hij toen zag wat de Mestreechter Geis precies inhield. Wat leuk is: Bij de onthulling stond Burgemeester Baron Michiels van Kessenich in zijn officiële pak. Dat was met steek en sabel, net zoals het beeld de Mestreechter Geis! Was het toch een geschikt beeld!

Omstreeks april- mei 1966 waren er voordurend relletjes in de buurt van het Bat- Stokstraatkwartier, uitgelokt door jeugdige Maastrichtenaren. Op 30 april 1966 werd het beeldje, dat door deze acties werd beschadigd, uit veiligheidsoverwegingen verwijderd en opgeslagen op het terrein van Openbare werken te Limmel, waar het op 29 november 1966 werd ontvoerd. Doch bij gelegenheid van het carnaval 1967 en wel op 4 februari van dat jaar werd de ‘’Mestreechter Geis’’ herplaatst.

op de website van Maastricht staat onderstaande te lezen onder wetenswaardigheden: 1963
Medio november krijgt "De Mestreechter Geis", een schepping van beeldhouwer Mari Andriessen, voor goed zijn ereplaats op Het Bat. De kunstenaar heeft het vrolijke en spirituele karakter van de Maastrichtenaar uitgebeeld in een harlekijn die op het moment dat zijn voorstelling voorbij is het masker afdoet om het applaus van het publiek in ontvangst te nemen.

Wie de juiste datum weet, ik hoor het graag...

'De Mestreechter Geis'

De Mestreechter Geis is 't volkseige karaktertrekske vaan de Mestreechteneer: geveul veur humor en betrèkkelekheid. 't Is ouch 'n symbool veur de meneer boe-op de Mestreechteneer leef, it, dreenk en zingk.

'De Maastrichtse Geis is een volkseigen karaktertrek van de Maastrichtenaar, gevoel voor humor en betrokkenheid. Het is ook een symbool voor de manier waarop de Maastrichtenaar leeft, drinkt en zingt'.

Bij de Mestreechter Geis wordt tijdens het carnaval een podium opgebouwd

waar de 'Zaate Hermeniekes' hun kunnen laten zien en vooral laten horen.

Ook wordt het pleintje af en toe gebruikt door Maastrichtse artiesten om

een optreden te verzorgen, Verzorgd en georganiseerd door café Het Pothuiske

 

Euze Geis:

E bitteke vaan dit, ‘ne snouf vaan dat
E bitteke herses, get miejer hart
Get bravour en väöl esprit
Rech door zie, gein parodie
Dee ’t leve wèt te leve
Wèt te numme en te geve
Wèt in dee bemeten tied get devaan te make
De zjuste snaor good wèt te rake
Dee neet wèt op te fokke
Meh ouch neet mèt ziech liet sókke
Dee pas bij eus zuderlek gemood
Veur eus kinder, e dierbaar erfgood
Dee kin relativere
E fuitsje wèt te acceptere
Laot us dat zjuwiel bewaore
Vaan vreeme invlood bespaore
Laot diech neet door aandere sture
En laot diech in de raod get dekser hure

Treechter Geis.

Door Jan Janssen sirremoniemeister vaan De Tempeleers

 

Dat het beeld van De Mestreechter Geis die nu op de Kleine Stokstraat staat niet de eerste versie van het beeld zelf is wist ik tot kort geleden niet, Facebook is een geweldig en bruikbaar media en met het uitleg van Iwan Bruynzeels en Paul Berben wordt een en ander duidelijk. Het beeld dat er nu staat is pas in de zestiger jaren gekomen, op de foto rechts is de toenmalige Burgemeester Mr. W Baron Michiels van Kessenich te zien tijdens de onthulling vaan de eerste 'Mestreechter Geis'. Net zoals de Geis met steek en sabel !

Bron: Gemeente Stad Maastricht, Foto: Zicht op Maastricht en John Kerkhofs

eine terök