|
Wilhelminabrögk 'De Nuij' (Wilhelminabrug) |
![]() Wilhelmina brug
(de Nuij Brögk)
1930-1932 De Wilhelminabrug, in de volksmond ook wel "de Nuij Brögk" (de nieuwe brug) genoemd is tussen mei 1930 en april 1932 naar een ontwerp van de toenmalige Rijksbouwmeester Kees König en onder leiding van rijksarchitect ir. G.C. Bremer gebouwd. Er zijn diverse ontwerpen van diverse ingenieurs ter sprake gekomen. Het eerste ontwerp was reeds van Eugène Regout uit 1882 en 1883. 'Ook
was er een voorstel van een boogconstructie van Ir. Lirpa. |
|||
naor bove | |||
|
|||
![]() ![]() De nieuwe brug werd betrekkelijk snel gebouwd; van mei 1930 tot april 1932. De oprit aan Maastrichtse zijde begon op de Markt. Vervolgens was er een korte stalen overspanning over het Kanaal Luik-Maastricht. Daarna volgde de eigenlijke brug over de Maas zelf; een betonnen, met natuursteen bekleedde, constructie van vijf segmentbogen en een stalen gedeelte over de vaargeul aan de kant van Wyck aansluitende op de oprit in het verlengde van de Wilhelminasingel. Pas na de officiële opening werden de twee pylonen op de hoofdpijlers aan de oostkant, versierd met reliëfs van de hand van de Haarlemse beeldhouwer H.A. Van de Eijnde. De beeldhouwwerken stelden zes locale historische taferelen voor: de intocht van de Romeinen, de intocht van Sint Servatius, de inval van de Noormannen, hertog Hendrik I van Brabant die Maastricht het recht tot ommuring gaf, de ondertekening van de "Alde Caerte" en de intocht van koning Willem I. |
|||
![]() ![]() Om de opening naar de Markt te kunnen maken vielen drie complete huizenblokken tussen Markt en Maas onder de slopershamer. De Drie emmerstraat en de Kwadevliegenstraat waren daarmee geschiedenis, net als het tot dan toe intieme, gesloten karakter van de Markt. De feestelijke opening op 18 april 1932 werd verricht door Minister-president Charles Ruijs de Beerenbrouck.
naor boveLater zou men van de gekozen locatie voor de brug nog grote spijt krijgen, vooral toen het autobezit in de jaren zestig razendsnel steeg. Al het verkeer moest door de binnenstad geleid worden om de andere oever te bereiken. Ironisch genoeg had een rapport uit 1928 van architect W.J. Sandhövel deze problemen reeds voorspeld; "De
Kamer van Koophandel was het niet eens met de locatie van de nieuwe
brug en gaf de architect W.J. Sandhövel de opdracht een onderzoek te
doen naar een andere locatie. Sandhövel vond de Markt niet geschikt
voor zwaar verkeer en stelde een alternatief voor, dat echter niet
werd uitgevoerd. ze werden evenwel door Burgemeester en Wethouders genegeerd. Pas door de bouw van de John F. Kennedybrug in 1968 werd de situatie enigszins verbeterd. |
|||
|
|||
naor boveReparatiePas na veel discussies door Rijkswaterstaat werd de nieuwe brug tussen 1957-1960 ontworpen en herbouwd, echter niet in de oorspronkelijke vorm. Het stalen gedeelte over het inmiddels gedempte kanaal en de de vijf stenen bogen werden vervangen door drie stalen overspanningen. Hierdoor kwam een aantal pijlers te vervallen evenals de natuurstenen bas-reliëfs; de bevolking vond het allemaal niet erg fraai. Vooral de bouw van de Stadskantoren in de jaren zestig ten behoeve van de Gemeente Maastricht aan weerszijden van de oprit vanaf de Markt kwamen het uitzicht vanuit Wyck op de Maastrichtse skyline niet ten goede. Tot die tijd heeft het stadsverkeer zich moeten behelpen met de noodbrug die de Amerikanen direct na de bevrijding hadden aangelegd. In 1959 werden de gebeeldhouwde reliëfs van Van den Eijnde verwijderd en opgeslagen bij Openbare Werken Maastricht in Limmel. Zij kwamen tenslotte als los staande stukken terecht in het Griendpark op de oostelijke Maasoever. |
|||
![]() |
![]() |
![]() |
|
Mosae Forum
|
|||
Wat me is opgevallen is dat de Wilhelminabrug in principe eigenlijk de grens vormt tussen links het historisch Maastricht (Centrum) en rechts het Industrieel Maastricht (Sphinx/KPN(Sappi)/Bassin/Kamer van Koophandel/Boerenbond. | |||
DE WILHELMINA BRÖK
De kaoms in eus leve, wel neet oonverwach De kaoms en 't had ouch zie rijje Mè toch had eus Börgerij noets gedach me boven de stand diech gòng kleije.
De steis in 't teike vaan weelde en chiek De raod vaan Mastreech te verwiete De laps aon d'n laars de Bezuinigerskliek Die mèt geld neet zoe durreve smiete.
En bij dien geboorte waor keuninklik fies En keninklik woors te geheite Toch bis te bepaold jao gèt al egoies Wat váöl lui nog neet zoe good weite.
De Mèrret dee braokste Us gans oeterein Väöl schoens is neet euvergebleve. De dròngs in 't hart vaan 't iewe-n-aaid plein Dat is toch gèt te euverdreve.
De maakdes tiech meister vaan hiel 't verkier Mèt paole, mèt wijzers en stekke Dicteerders tiech alles, es oppersten Hier En schides Us roond wie de gekke.
En auch in de Singels dao maakdes te baon De lags us de hoezer in koule De troks diech vaan geine, vaan niemand gèt aon De stopdes mèt drek hun de moule.
DE awwe weeg is neet zoe wiet vaan diech aof Verdreijd! ut is mer unne wörrep Toch Höbste Percé en de Brökstraot gestraof Dao liekend ut noe wel 'n dörrep.
Tu as fait, 't is zoe, un peu trop de mal Dat is jummers neet te weerlègge. Tu as fait, iech weit neet, peut être de bien? Tot andere dat vaan diech zègge. |
![]() |
||
![]() |
|||
![]() |
|||
Voetnoot:
De werkzaamheden begonnen op 16 mei 1930 en verliepen niet zonder
problemen. Bremer werd beschuldigd van corruptie omdat hij de
natuurstenen voor de bekledin |
|||
![]() |
![]() |
||
naor bove |
|||
Bron: Wigo Site, Zicht Op Maastricht, Wikipedia, Mestreech Online, bron versjes:Mastreechter Versjes en Leedsjes, door P.C.d, B., drökkerij en oetgeverij N.V. Leiter-Nypels, Maastricht 1914 35 cent, Oetgegeve ten veurdeile vaan d'n erreme vaan Sint Vincentius Foto's: kleur John Kerkhofs, Zwartwit internet en Frerejean. |
|||
![]() |
|||