Verbouwing van de Oude Maasbrug - St.Servaasbrug

'Verbowwing vaan de Aw - St. Servaosbrögk'

Eerst Maasbrug, toen ‘Oude’ Maasbrug (ivm bouw nieuwe Maasbrug-later Wilhelminabrug), vervolgens St.Servaasbrug (1932) of zoals de Maastrichtenaren haar liefkozend noemen ‘De Aw’. Dit artikel is tot stand gekomen mede dankzij de website Delpher Kranten, de website met ruim 15 miljoen Nederlandstalige krantenpagina’s en is geschreven in de spellingswijze die tijdens het verschijnen van het artikel normaal was..

Wie ‘Maasbrug Maastricht’ intikt in de zoekmachine van de site delpher.nl, de krantendatabase van Nederland komt al snel over de 19.000 (negentienduizend) hits of gevonden overeenkomsten. Dat is bijna ondoenlijk om deze allemaal te bekijken, hier de noemenswaardige gebeurtenissen over de Maasbrug te Maastricht die betrekking hebben de mogelijke afbraak en uiteindelijke  restauratie in het tijdsbestek van 1896 tot 1933, hier een selectie uit de gebeurtenissen.

De Tijd, 23-05-1896 De heer Eugène Regout, firmant der glas en aardewerkfabriek Petrus regout & Co te Maastricht, heeft onder titel ‘De Maas en de Maasbrug kwestie te Maastricht’ een vrij lijvige brochure doen verschijnen, welke door hem is opgedragen aan H.M. de Koninging-Regentes. De strekking dezer brochure is voornamelijk om aan te tonen de groote schade aan Maastricht en omliggende gemeenten door Maas-tractaat met België en andere regeeringsmaatregelen berokkend en aan te dringen op afdoende verbetering, aan welke, naar het oordeel van de schrijver, de bekende Maasbrug te Maastricht in hare tegenwoordige gedaante volstrekt in den weg staat. Na een vergeefse poging gedaan te hebben in 1882 en 1883, probeerde Regout in de periode 1893-1896 opnieuw om de brug uit de weg geruimd te krijgen. Deze keer stond het scheepvaartverkeer voorop en kreeg hij de Maasschippers en de meeste burgemeesters van Maasgemeenten achter zich, maar moest hij de steun van het Maastrichtse gemeentebestuur ontberen. Ook deze poging mislukte, niet in het minst door het verzet van topambtenaar Victor de Stuers, rijksarchivaris August Flament en andere leden van Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap tegen dit "wandalisme" (wikipedia)

Voor het hele verhaal verwijs ik u door naar de website van Rijks Historisch Centrum Limburg (RHCL). Een van hun ‘Archiefsprokkels’ genaamd ‘hoe een brug een stad verenigde’ gaat hier uitgebreid op in. Deze is te vinden op https://www.rhcl.nl/nl/ontdekken/blog-overzicht/hoe-een-brug-een-stad-verenigde

De Standaard, 26-01-1922 Op een verzoek der gemeente Maastricht in zake de Provinciale bijdrage in de kosten der herstelling der Maasbrug, aldaar is besloten zoo’n subsidie te verleenen, wanneer het Rijk zal zijn voorgegaan. 

Limburgsch dagblad, 05-08-1922 Begin volgende week zal de voetbrug over de Maas in gebruik kunnen genomen worden en zal in een eerste behoefte zijn voorzien. Tot op heden wordt het gansche verkeer tusschen Maastricht en Wijk geleid over de Maasbrug. De Maasbrug voldoet niet meer in het moderne verkeer maar al zou zij voldoen dan zou nog een tweede brug ook voor voertuigen geen weelde zijn. Daarenboven heeft de uitbreiding van Maastricht en Wijk dergelijke verhoudingen aangenomen dat voor velen om ‘time is money’ in praktijk te brengen een tweede brug onontbeerlijk is. Wij hebben nu al vast een voetbrug. Dank zij het initiatief van den wethouder van Openbare Werken, den heer E. van Oppen. Zij zal op de eerste plaats van grooten dienst zijn voor de arbeiders van de Glas en Aardewerkfabrieken maar ook voor het publiek van beide oevers: menigeen zal nu een omweg bespaard blijven. De brug is gebouwd op de pijlers van de spoorbrug. Het kostbaar onderwerk kon dus achterwege blijven. Maastricht krijgt dus betrekkelijk goedkoop een tweede brug over de Maas. De kosten van aanleg bedragen f 24.200 geen hoog bedrag, als men nagaat dat de herstelling van de Maasbrug f 23.500 heeft gekost.

De brug is ontworpen door den ingenieur H.A.H. de Ronde en onder diens toezicht uitgevoerd, door de N.V. IJzerconstructiefabrieken te ‘s- Bosch. Zij is 2 ½ M. breed en hoog en ruim 200 M. lang en zal met vier lichtpunten verlicht worden. Het werk is practisch ontworpen en uitgevoerd, de brug zal het personenverkeer over de Maasbrug doen afnemen. Er zal een gering veergeld geheven worden. Dit is de vierde brug, die onder den tegenwoordiger wethouder van Open Werken gebouwd is. De eerste brug werd gebouwd bij Jeruzalem, de tweede bij Canne over den Jeker, de derde in het Aldenhofpark en tenslotte de voetbrug over de Maas. Er is de laatste vier jaar toch wel iets ten goede veranderd in Maastricht.

Limburger Koerier, 28-01-1924 Maasbrug-verkeer. Vorige week werd door de politie op de Maasbrug alhier een controle op het verkeer over de Maasbrug gehouden. Gedurende een zestal dagen is nauwkeurig aanteekeninge gehouden: conclusie was bij deze telling, dat Dinsdag het verkeer in die week het grootst was, wat betreft het aantal voetgangers. De resultaten op dien dag waren: Voetgangers 25.650, wielrijders 5796, voertuigen 1699, personenauto’s 280, vrachtauto’s 207 en 128 omnibussen, als je dan een breedte hebt van 2,50 m dan snap je dat er weinig ruimte overblijft.

De Telegraaf, 12-12-1925 Uit het rapport van 11 december der Rijks-commissie over de Maasbrug waarin o.a. ook zitting hebben ir. Bauduin, ir. Schot, ir. Keuller, ir. Kuypers, Dr.Kalff en de heer Berlage, stippen wij o.m. aan dat er negen plannen zijn gemaakt tot verandering of verbetering van de brug. Het beste plan, dat waarschijnlijk de meeste kans van slagen heeft, is dat de maasbrug naar de zijde van Wijk, voor de scheepvaart geschikt wordt gemaakt. Daartoe zou slechts één van de pijlers behoeven te worden opgeofferd, terwijl dan op 300 M. stroomafwaarts een nieuwe brug zou moeten worden gebouwd.

Voorwaarts sociaal-democratisch dagblad, 20-02-1926 In de tegen Maandagmiddag 22 Februari bijeengeroepen raadsvergadering wordt o.a. aan de orde gesteld: Het schrijven van den Rijkswaterstaat over de vervanging van de oude Maasbrug door een nieuwe.

Limburger Koerier, 27-05-1926 Minister Waszink verklaarde in de Eerste Kamer, dat de minister van Waterstaat de noodzakelijkheid zal hebben te bewijzen, dat de Maasbrug te Maastricht weg moet. Een klein college van nieuwe adviseurs dient het geval opnieuw te onderzoeken. Direct gevaar bestaat er voor de Maasbrug te Maastricht niet, zegt mr. Waszink, want het besluit van den Raad van Maastricht was slechts een ‘beginselbesluit’.  

Middelburgsche courant 18-08-1926 In verband met de plannen tot afbraak van de oude Maasbrug te Maastricht, het bouwen van een nieuwe brug op de oude plaats en het aanleggen van eener noodbrug brachten de minister van waterstaat, mr. V.d. Vegte en de minister van onderwijs mr. Waszink een bezoek aan Maastricht. De ingenieurs Baucke, Klink, Kamstein en Rosewald vergezelden de ministers.

Overijsselsche dagblad, 19-08-1926 De Ministers van Waterstaat en van Onderwijs hebben bij hun bezoek aan de Maasbrug te Maastricht te kennen gegeven, dat zij alleen dan hun medewerking zullen verleenen voor het sloopen van de Maasbrug, wanneer er geen andere mogelijkheid om uit de impasse te geraken, blijkt te bestaan. De verschillende ingezonden rapporten zullen nogmaals worden bestudeerd.

Tilburgsche courant, 01-12-1926 Men schrijft ons uit Maastricht: van zeer betrouwbare zijde verneemen we, dat in den Ministerraad besloten is de oude Maasbrug te Maastricht niette doen opruimen. In dit verband zij tevens medegedeeld, dat een Hoofdingenieur van den Rijkswaterstaat, die vóór opruiming is geweest en daarvoor openbaar in pers en op vergaderingen zijn meening heeft geuit, naar elders verplaatst zal worden.

Tilburgsche courant, 01-12-1926 Regeeringsorganen moeten zich buiten de strijdvraag houden. Naar de “Maasbode” meldt, heeft de Regeering aan de betreffende organen van Waterstaat en Kunsten en Wetenschappen (Monumentenzorg) medegedeeld, dat zij zich van iedere openbare deelname aan de strijdvraag voor of tegen behoud der monumentale Maasbrug te Maastricht hebben te onthouden. De bedoeling van dezen maatregel is te voorkomen dat verder publieke oneenogheid en twisten tusschen twee takken van dienst voorvallen. Ingevolg daarvan de lezing Dr.K.Kalff , directeur van Monumentenzorg, welke deze te Maastricht voor den Limburgschen Kunstkring zou houden, dus ook wel niet kunnen doorgaan.

Het Vaderland, 20-04-1926 In de gisteravond gehouden gemeenteraadsvergadering van Maastricht vormde de afbrokkeling aan de Maasbrug een punt van bespreking. Uit een onderzoek is gebleken, dat de derde pijler onderloopsch is over een diepte van 3 meter en een breedte van 1 ½ meter. Een blanco crediet werd verleend voor de herstellingswerken, die f 5000, maar ook f 10.000 kunnen kosten.

De Locomotief, 12-05-1926 Afbraak Maasbrug. Den Haag 11 Mei (Aneta-Radio), De gemeenteraad van Maastricht besloot met twintig tegen achttien stemmen den waterstaat vrij te laten i.z. de afbraak van de Maasbrug. Restauratie van deze brug zou een ton kosten.

De Limburger, 28-09-1926 Alhier is een comité opgericht dat de openbare meening wil voorlichten omtrent de vraagstukken, die met de Maasbrug te Maastricht verband houden. Het stelt zich op het standpunt, dat dit Middeleeuwsch monument niet verdwijnen mag, tenzij de noodzakelijkheid onherroepelijk vast staat.

Provinciale Drentsche en Asser Courant 04-1927 De gemeenteraad van Maastricht besloot in zijn hedenavond 19 april gehouden vergadering voorloopig f 5000 toe te staan voor herstellingswerken aan de oude Maasbrug, noodig door de gedeeltelijke instorting van een pijler.

De Grondwet, 31-05-1927 Het comité tot behoud der Masbrug te Maastricht (voorzitter: J.Schaepkens van Riempst, secretaris dr.D.Sassen). heeft een verzoek tot H.M. de Koninging gericht, waarin ten slotte aan H.M. wordt verzocht Hare aandacht te schenken, opdat Hare tusschenkomst de redding moge beteekenen van een der schoonste sieraden van het land.

Provinciale Geldersche en Nijmeegsche courant, 31-08-1927 Er is in zake Maasbrug te Maastricht thans een oplossing verkregen, waarbij nagenoeg de geheele brug behouden kan blijven. Evenwel moet deze aangelegenheid nog definitief haar beslag krijgen.

Leeuwarder Courant, 01-11-1927 Maastricht 1 november. Naar wij uit goeden bron vernemen, bestaat er alle uitzicht, dat de oude Maasbrug voor Maastricht behouden blijft en dat er tegenover de Hoenderstraat een tweede brug over de Maas zal worden gelegd.

Het Vaderland: Staat en letterkundig nieuwsblad, 06-02-1928 Een beslissing gevallen ten gunste van haar behoud. Het Hdbl. Verneemt, dat de regeering thans definitief het ontwerp van de ingenieurs Van Konijneburg en Kink tot behoud van de Maasbrug te Maastricht en tot den bouw van een nieuwe brug, eenige honderden meters stroomafwaarts, heeft aanvaard, op voorwaarden echter, dat de gemeente Maastricht één derde zal betalen van de grootere kosten, welke zullen voortvloeien uit de aanvaarding van het ontwerp boven dat van den Rijkswaterstaat.

Carnaval 1928, de Maasbrug wordt symbolisch ten grave gedragen in de carnavalsoptocht.

Voorwaarts sociaal-democratisch dagblad, 12-03-1928 De Hoofdingenieur-directeur van den Rijkswaterstaat in Limburg, ir F.Bancke, wordt met ingang van 1 Mei a.s. overgeplaatst van Maastricht naar Arnhem. Het Hbld. Ziet in deze overplaatsing een gevolg van de critiek, welke in Maastricht is geoefend op de houding van deze ambtenaar inzake de bekende Maasbrug kwestie. Men herinnert zich, dat in den Maastrichtschen Raad zelfs gesproken is van sabotage.

De Limburger, 07-02-1928 Op Donderdag 2 Feb. Houdt de K. v K. te Maastricht, een besloten spoedeischende vergadering naar aanleiding van het besluit der regeering om van de gemeente Maastricht een bijdrage van 1/3 der meerdere kosten te verlangen welke bij behoud der bestaande maasbrug zullen worden gevorderd.

Het Vaderland: Staat en letterkundig nieuwsblad, 18-02-1928 Het gemeentebestuur van Maastricht heeft het volgende telegram verzonden: Voorzitter Ministerraad, ’s Gravenhage. Uit de couranten vernamen wij beslissing over de Maasbrug. Tot onze verbazing is gemeente Maastricht, eigenaresse der brug, in deze geheel onkundig gebleven. Zullen gaarne vernemen, of bovenstaande berichten juist zijn en waarom gemeente in dezen niet is gekend. Ondertekend Gemeentebestuur van Maastricht, (w.g.) Van Oppen, burgemeester.

De Gooi-en Eemlander, 29-08-1928  Op 29 Augustus zijn aan de monumentale Maasbrug alhier wederom verzakkingen geconstateerd. De vijfde pijler is onderspoeld, met het gevolg dat een gedeelte is gescheurd en 15 cm is gezakt. De daarop rustende bogen zijn eveneens gescheurd. Rijkswaterstaatautoriteiten bevinden zich reeds ter plaatse om een onderzoek in te stellen.

Overijsselsch dagblad, 31-08-1928 Men schrijft nog uit Maastricht aan de N.R.Crt.: Tijdens den hoogen waterstand van Januari 1926 werd in de 3den pijler der Maasbrug een gat van eenige M3 inhoud geslagen. Ware het water toen nog een paar dagen op dat hooge peil gebleven, dan zou er waarschijnlijk geen Maasbrugkwestie meer zijn. Thans is in den 5en pijler een scheur ontdekt en zelfs zijn er verzakkingen geconstateerd. Of het plan Klink-Konijnenburg nog verwezenlijkt zal worden, is nog niet zoo zeker als aangenomen wordt. De geldkwestie, nl. het door de gemeente Maastricht te betalen bedrag van ongeveer 5 ½ ton gouds voor het behoud van de gerestaureerde en verbreede Maasbrug, begint in de publieke opinie een rol te spelen, daar de financieele toestand der gemeente niet bijster rooskleurig is. Over de plannen van den bouw van een tweede brug kon men geen officieele mededeelingen verschaffen.

De standaard, 06-10-1928 Ten aanzien van de verdeeling van de kosten der nieuwe Maasbrug te Maastricht is thans tusschen de regeering en de gemeente Maastricht overeenstemming bereikt op den grondslag van het jongste voorstel, dat door de gemeente aan de regeering is gedaan. De financieele regeling is dus zoodanig, dat de gemeente f 566.700 bijdraagt, onder voorwaarde, dat het bedrag wordt afbetaald in veertig annuïteiten, waarvan de eerste vervalt 31 December van het jaar, waarin de werken geheel zullen zijn voltooid.

Algemeen Handelsblad, 31-05-1929 Begin Juni begin van de herstelling. Naar ons uit zeer betrouwbare bron wordt medegedeeld is de verbetering van de Maasbrug te Maastricht zoo ver voorbereid, dat met den eersten herstellingsarbeid, waarvoor een overeenkomst gesloten is, in begin Juni een aanvang zal worden gemaakt.

Tilburgsche courant, 03-06-1929 Naar ons uit zeer betrouwbare bron wordt medegedeeld, is de verbetering van de Maasbrug te Maastricht zoover voorbereid dat men de eersten herstellingsarbeid, waarvoor een overeenkomst is gesloten, in begin Juni een aanvang zal worden gemaakt.

Tilburgsche courant, 10-06-1929 De herstellingen zijn stopgezet. De Maasbrug te Maastricht die in eigen beheer door den Rijkswaterstaat hersteld zou worden,  is gebleken zoodanig onderspoeld te zijn, dat de herstellingen, waarmede reed een aanvang was gemaakt, plotseling zijn stopgezet. Het plan tot herstel zal nu geheel moeten worden gewijzigd, terwijl de bestaande definitieve plannen zeer zeker niet tot uitvoering zullen komen alvorens de nieuwe tweede brug in Maastricht zal zijn afgebouwd. Nader meldt men ons nog, dat geconstateerd is dat onder de fundamenten van de brug zeer bedenkelijke uitspoelingen zijn geconstateerd, die een diepte zouden hebben van meer dan 12 m..

Bredasche courant, 18-11-1929 In de mem. V. antw. (waterstaatsbegrooting) wordt o.m. over de Maasbrug te Maastricht gezegd: De bestaande brug te Maastricht zal voor het scheepvaartverkeer geschikt worden gemaakt door het opruimen van twee bogen aan de zijde van Wijk en het den over den noodigen afstand achteruit brengen van het landhoofd, zoodanig dat een vijftig meter breede doorvaartopening. Het overige gedeelte van de brug wordt, voorzoover het bij opgestuwde rivier boven water blijft, in den bestaande vorm behouden. De onderbouw zal grondig worden hersteld. Ten behoeven van het landverkeer zal ongeveer 270 m. stroomafwaarts van de bestaande een nieuwe brug worden gebouwd, met afritten aan de zijde van Maastricht naar de Markt, aan de zijde van Wijk naar de Wilhelminasingel. Met het dagelijksche bestuur van Maastricht is reeds overeenstemming bereikt.

Overijsselsch Dagblad, 17-07-1931 De oude Maasbrug te Maastricht gedeeltelijk ingestort. Te Maastricht is gistermiddag ongeveer 4 uur aan de Noordzijde de buitenmuur boven den derden pijler van de stadszijde van de oude Maasbrug naar beneden gestort. Het gedeelte aan die zijde van de brug is nu afgesloten voor het verkeer met voertuigen. Volgens het resultaat van het eerste onderzoek van deskundigen bestaat er geen gevaar.

Algemeen Handelsblad, 28-07-1931 Met bekwamen spoed heeft men de schade aan de oude Maasbrug te Maastricht hersteld. Het gat is gedicht en het verkeer over de brug gaat weer zijn gewonen gang. De politiepost midden op de brug is weer verdwenen. Bij dit ongeval aan de brug is weer eens duidelijk gebleken, dat ze voor het tegenwoordige verkeer geheel onvoldoende is.

De Limburger, 11-03-1932 Door de afdeeling Maastricht van den Bond Jong Limburg, in jaar  vergadering bijeen, werd Donderdagavond tot den raad der gemeente Maastricht het verzoek gericht om de nieuwe Maasbrug, den grooten toegang tot de stad, den naam te willen geven van “Sint Servaas”, den groote Patroon der stad.

De Telegraaf, 19-04-1932 Maastricht 19 April Hedenmorgen is de oude Maasbrug voor alle rijwielverkeer afgesloten. Deze afsluiting is geschied voor den verbouw en restauratie, waarvan de aanbesteding onlangs heeft plaats gehad. Men schat, dat de werkzaamheden ruim een jaar zullen duren.

De Standaard, 13-04-1932  Naar aanleiding van schriftelijke vragen van het Eerste Kamerlid den heer Arntz deelt de Minister van Waterstaat mede, dat een onderhandsche aanbesteding der restauratie van de oude Maasbrug te Maastricht heeft plaats gehad, waarbij de laagste inschrijving bedroeg f. 565.000,00. Met de meening, dat het in het algemeen gewenscht is aanbestedingen zooveel mogelijk openbaar te doen zijn, wordt ingestemd. Echter kan het gewenscht zijn om in bijzondere redenen van deze regel af te wijken. Naar het oordeel van den Minister deed zich dit geval bij het moeilijke werk der restauratie van de oude Maasbrug te Maastricht voor.

Algemeen Handelsblad, 06-06-1932 De restauratie van de Oude Maasbrug te Maastricht is voor f 576.300 opgedragen aan A.Volkers Lzn, te Sliedrecht volgens geval I.

De standaard, 10-08-1932 Op zaterdag 13 Augustus a.s. zullen door de pioniers twee bogen van de oude Maasbrug te Maastricht worden opgeblazen.

De Locomotief, 17-10-1932 De Maas wast. Vertraging van werkzaamheden aan oude Maasbrug. Maastricht 15 Oct. (Aneta). Uit België wordt aanzienlijk was van de Maas gemeld welke zeer waarschijnlijk ernstige vertraging zal veroorzaken in het gereedkomen van de herstelwerkzaamheden aan de oude Maasbrug.

De Indische courant, 21-10-1932 Maastricht 19 October (Aneta). De werkzaamheden aan de Maasbrug zijn hervat. (Zij werden tijdelijk gestaakt, on verband met het wassen van het water.)

De Telegraaf, 03-11-1932 De stand van de maas was vanmorgen om acht uur 44.78 + N.A.P.; in het laatste etmaal is het water 33 c.m. gevallen. De werkzaamheden aan de oude Maasbrug zijn gedeeltelijk hervat. Met het leegpompen der putten is een aanvang gemaakt. De scheepvaart blijft voorloopig door de Zuidwillemsvaart plaats vinden.

De Telegraaf, 26-01-1933 Ten gevolge van de strenge vorst zijn de restauratie werkzaamheden aan de Oude Maasbrug te Maastricht Stopgezet. De werkput in het midden van de rivier zijn dichtgevroren.

Limburger Koerier, 14-06-1933 Het geheim van den derden pijler. Verborgen gang onder de oude Maasbrug te Maastricht ontdekt. Bewaarplaats van kruit ? In den derden pijler van de oude Maasbrug, die door de uitgebreide herstelwerkzaamheden mede is droog komen te liggen, werd dezer dagen een geheimzinnige gang ontdekt, waarvan bij nader onderzoek vermoed wordt, dat zijn in vroeger eeuwen is aangelegd om in tijden van nood door een kruitontploffing gemakkelijker een gedeelte van de maasbrug te kunnen opblazen. Het kan ook zijn dat men de plaats gevonden heeft waar de oorkonde is opgeborgen, die volgens de traditie bij het bouwen der brug, een zestal eeuwen geleden werd ingemetseld. (06-06-1933-Bredasche Courant).

In de Limburger van 14-06-1933 wordt gesproken over het vinden van een oude mijngang in de Maasbrug te Maastricht , een belangwekkende vondst.

Bij de restauratiewerken der oude Maasbrug te Maastricht werd gisterenmiddag een nis ontdekt in den voet van den derden pijler op ca 1,1/5 meter boven de zomerwaterspiegel der rivier. De heer Nijst van het Oudheidkundig Museum te Maastricht, die ook zoo bereidwillig was ons ter plaatse de noodige inlichtingen te verstrekken, werd gewaarschuwd en besloten werd de nis open te maken. Allerlei gissingen werden gemaakt, want wie wist wat daar achter verborgen was, omdat alleen in dezen pijler zoo iets mysterieus werd aangetroffen. Ir. König Hoofd-Ingenieur-Directeur van de Rijkswaterstaat en Ir. Volker hadden er prijs bij de opening tegenwoordig te zijn en tegen 5 uur werd in hunne tegenwoordigheid en verder de heer Nijst en de heer Lauser, Hoofdopzichter der Rijkswaterstaat, de nis geopend.

Bij de opening bleek direct dat deze nis tot een zeker doel gemaakt was, wijl zij dichtgemaakt was met zandsteen en verder afgesloten met kalksteen, terwijl het inwendig uit baksteen bestond. De opening is boogvormig en ca 80 bij 60 cm breed. De heer Nijst wilde aanstonds het zijn ervan hebben en kroop hoe moeilijk het ook ging, naar binnen. Hier ontdekte hij dat de nis ca 1 meter diep was met twee zijgangen, doch de duisternis noodzaakte hem terug te keeren.

Met licht gewapend werd wederom de mystieke nis betreden en bleek dat de twee zijgangen tegenover elkaar lagen en een diepte hadden van 2.48 meter. Op het eind van den zijgang was een kleine ongeveer vierkante ruimte waarneembaar ongeveer de groote van 40 bij 50 . De bodem der gangen bleken gedekt te zijn met een leemlaag van ca 15 cm dikte.

Iets anders was in deze eene gang niet te bespeuren, daar hierin te veel geloopen was. Voorzichtiger ging men te werk in de 2e gang en hier was duidelijk in de leemlaag een kruitgang te zien, loopende in de richting Wijk naar de kleine boven omschreven nis. Men had derhalve een mijngang in de oude Maasbrug ontdekt, die tot nu toe totaal onbekend was, gezien de methode van dynamiet legging bovenop in 1914 en de onbekendheid ermede in 1926 bij de eerste herstelling der brug.

Nu rees de vraag: Waarom alleen in de 3e peiler ? De oorzaak hiervan ligt vermoedelijk te zoeken in de 4e boog, waaronder de scheepvaart  plats vond en bekend is als de “Witte erkea” en juist deze boog moest vernield kunnen worden aangezien de belegeringen meestal ’s zomers plaats vonden en dan deze geul alleen voor de scheepvaart bevaarbaar was. Hopelijk brengt een verder onderzoek nog meer nieuws aan het licht, vooral wijl de restauratiewerken met energie worden voortgezet.

De Telegraaf, 05-08-1933 Waterstaat heeft thans vastgesteld dat de houten hulpbrug over de Maas in de tweede helft van deze maand buiten gebruik worden gesteld en zal moeten worden opgeruimd, zoodat de officieele openstelling van de herstellende Oude Maasbrug nog deze maand kan worden tegemoet gezien. De tweede ijzeren overspanning is reeds op zijn plaats gebracht. Het aanbrengen van de verbindingen en het leggen van de trottoirs zullen nog eenige weken in beslag nemen en ook aan het laatste gedeelte van den strekdam wordt intusschen de laatste hand gelegd.

Limburger Koerier 16-06-1933 Wij vernemen, dat de oude Maasbrug midden Augustus voor het voetgangersverkeer opengesteld zal worden, en ongeveer half October voor alle verkeer. Dezer dagen verluidde, dat de Rijkswaterstaat uit een oogpunt van bezuiniging besloten zou hebben, de beelden, welke tot versiering van het bruggenhoofd aan den kant van Wijk ontworpen zijn, niet aan te brengen. Wij kunnen met zekerheid berichten, dat dit gerucht onjuist is: een dergelijke beslissing is niet genomen. 

Dagblad van Noord-Brabant,, 21-08-1933 De Oude Maasbrug te Maastricht is thans in zooverre hersteld, dat zij heden voor voetgangers wordt opengesteld.

Algemeen Handelsblad 20-11-1933  Begunstigd door buitengewoon weer is hedenmorgen omstreeks negen uur de verbouwde monumentale dertiende eeuwsche St.Serphaasbrug te Maastricht voor het publiek opengesteld. Aanwezig waren om de commissaris der koningin in Limburg, baron Van Hövel tot Westerflier, B. en W. van Maastricht, de heer Schaepkens van Riempst, voorzitter der K. v. K., schrijver van het boek “De strijd om de Maasbrug”,  de garnizoenscommandant, overste van Nijnatten, hoofdingenieur Volker, leider der werkzaamheden aan het Juliankanaal, ir. Egelie, onder wiens speciaal toezicht de verbouwing geschiedde, prof. Gilissen, directeur der Stroomverkoop Maatschappij, het Eerste Kamerlid mr. Janssen. Verder waren nog aanwezig verschillende leden van den gemeenteraad en de K.v.K. en ambtenaren van den Rijkswaterstaat. Niettegenstaande het ongewone uur bevonden zich vele belangstellende bij de brug. Het voetgangersverkeer ging zijn gewone gang. Ir. Wolters droeg bij afwezigheid van ir. Witteveen, directeur hoofdingenieur van den Rijkswaterstaat die wegens ambtsbezigheden verhinderd was, aan den burgemeester van Maastricht het verbouwde monument over en verzocht het voor het gewone verkeer open te stellen.

De burgemeester van Maastricht, de heer Van Oppen, sprak hierna een kort openingswoord. Spr. bracht dank aan de autoriteiten voor de belangstelling; hij huldigde in het bijzonder de heren Bremer, rijksbouwmeester, oud-minister König en de heeren Wolters, Egelie en Reich. De burgemeester wees er in zijn toesprak  op, hoe de rijksbouwmeester Bremer alles in het werk gesteld heeft om de oude brug aan te doen passen aan de behoeften van het verkeer te water, en haar te behouden. Daarna knipte de burgemeester het lint door en uitte de hoop, dat de brug getuige moge zijn van den voorspoed en de welvaart van Maastricht. Hiermede was de officieele plechtigheid ten einde en vervolgens wandelden genoodigden en belangstellende over de brug.

18-11-1933 Limburger Koninklijke onderscheiding aan oud-Minister Waszink. Wegens zijn actie voor het behoud der Maastrichtsche Maasbrug. Vrijdagmiddag is dhr. Visser, chef der afdeelling Kunsten en Wetenschappen van het Department van Onderwijs, in opdracht van Minister Marchant aan den oud-minister Burgemeester rmr. M.A.M. Waszink alhier mededeeling komen doen van zijn benoeming tot Ridder in de orde van den Nederlandschen Leeuw. Het weder in gebruik stellen van de Maasbrug te Maastricht heeft opnieuw de herinnering levendig gemaakt aan wat de heer Waszink als Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen gedurende verscheidene jaren van onverdroten volgehouden strijd deed voor het behoud van dit kostbaar monument. De hem nu verleende Koninklijke onderscheiding is hem in het bijzonder ter erkenning van die verdiensten verleend.

Als afsluiting kan ik stellen dat we (nog) niet bang hoeven te zijn dat “De Aw” binnen afzienbare tijd vervangen zal worden getuige ook het resultaat van de college in Hoofdstuk 5 van ‘Aanpassen van de Maasbruggen’op 22 oktober 2015 in ‘Mijn Maascafé’.

In de jaren dertig van de vorige eeuw is (na het gereed komen van de Wilhelminabrug) de St. Servaasbrug volledig vernieuwd. De kern bestaat sindsdien uit gewapend beton en de bogen lopen onder de waterspiegel door: in feite stroomt het water nu via kokers onder de brug door (met uitzondering van het beweegbare brugdeel over de vaargeul). De huidige situatie is daarmee in hydraulisch opzicht acceptabel en slechts via zeer ingrijpende maatregelen te verbeteren. Natuurlijk is er een grotere doorstoomcapaciteit van de Maas mogelijk als de St. Servaasbrug zou worden afgebroken, maar dat is voor de stad geen optie. Met een zeer ingrijpende aanpassing van de pijlers (kokers) onder de waterspiegel kan de doorstoomcapaciteit wel worden vergroot, maar dit heeft alleen effect als ook de bodem van de Maas wordt verdiept. Deze maatregel heeft daarmee aanzienlijke civieltechnische consequenties en lijkt daarom minder kansrijk.

Bron: Wikipedia Bernard Hubert Regout, Rijks historisch Centrum Limburg (RHCL), Delpher kranten, Docplayer. 

Foto 1, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort / Documentnummer 7.745 Gemaakt op 05-1925

Foto 2, Fotocollectie GAM nr.39485 'Uitvaart van Franciscus Romanus Maasbrug' maker D.01 Daniëls (Europeana)

Foto 3, Eindhovensche Dagblad-20071931 (Delpher)

Foto 4, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort / Documentnummer OF-04410 Gemaakt op 13-08-1932, maker C.J. Steenbergh

Foto 5, Limburger Koerier-14061933 (Delpher)

Foto 6, Algemeen Handelsblad-25091933 (Delpher)

Doto 7, Wikipedia Leopold van Oppen, Europeana.

Gemeente Stad Maastricht, dr Titus Panhuysen (Boek de Maas over) Pol Brounts. Dichter en schrijver van ‘eus Mestreechs’

Foto: kleur John Kerkhofs